Στην καρδιά της πέτρινης Αφύτου, εκεί όπου τα καλντερίμια σμίγουν στην πλατεία,
ορθώνεται ο Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου·
φρουρός της πίστης, μάρτυρας της ιστορίας,
στολίδι που αγκαλιάζει τον χρόνο και τους ανθρώπους του.
Στα σκοτεινά χρόνια του 1821, όταν οι φλόγες της Επανάστασης άναψαν,
ο πρώτος ναός ισοπεδώθηκε στον «Χαλασμό της Κασσάνδρας».
Μα η πίστη δεν γκρεμίστηκε·
και στα μέσα του 19ου αιώνα, με πέτρα ντόπια και χέρια κουρασμένα,
ο ναός ξαναγεννήθηκε.
1855 η θεμελίωση, 1860 τα εγκαίνια,
κι από τότε στέκει σαν φάρος μέσα στον τόπο.
Τρίκλιτη βασιλική με τρούλο,
με το κωδωνοστάσιο να σημαίνει χαρμόσυνες και θλιβερές στιγμές.
Μέσα, θησαυροί ανεκτίμητοι:
το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 19ου αιώνα,
οι φορητές εικόνες αιώνων –
η Παναγία η Αφυτιώτισσα, σιωπηλή προστάτιδα από τον 14ο αιώνα,
ο Χριστός Παντοκράτωρ, έργο αγιορείτικης τέχνης,
και μορφές Αγίων που μιλούν στην ψυχή του πιστού.
Κάθε Οκτώβρη, στις 26 του μήνα,
οι καμπάνες αντηχούν δυνατά:
«Χαίρε Άγιε Δημήτριε, πολιούχε και φύλακα του χωριού μας!»
Η θεία λειτουργία πλημμυρίζει τον ναό με φως,
και ύστερα ολόκληρη η Άφυτος γίνεται γιορτή.
Στην πλατεία, μουσικές, χοροί, πανηγύρι ζωντανό,
εκεί όπου η παράδοση συναντά τη χαρά της κοινότητας.
Μα πέρα από τους εορτασμούς,
ο ναός είναι κάθε μέρα τόπος προσευχής για τους Ορθοδόξους,
και ταυτόχρονα τόπος επίσκεψης για ταξιδιώτες,
που αναζητούν την ψυχή του τόπου,
την πέτρα που μιλά, την εικόνα που ευλογεί,
την ιστορία που δεν ξεχνιέται.
Ο Άγιος Δημήτριος της Αφύτου δεν είναι μόνο εκκλησιά·
είναι καρδιά ζωντανή,
που ενώνει παρελθόν και παρόν,
πίστη και παράδοση,
άνθρωπο και Θεό.
