Σε κρίσιμη καμπή βρίσκεται η αγορά ακινήτων, καθώς συνεχίζεται η ανοδική τάση των τιμών – έστω και με ηπιότερο ρυθμό σε σχέση με την περίοδο 2022-2024 – ενώ το πρόβλημα της περιορισμένης προσφοράς κατοικιών, κυρίως στα αστικά κέντρα της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, παραμένει οξύ και άλυτο.
Μια πιθανή θετική εξέλιξη μεσοπρόθεσμα είναι η σταδιακή εξομάλυνση της στρέβλωσης που είχε προκαλέσει στην αγορά το κύμα αγορών κατοικιών από ξένους επενδυτές λόγω της Χρυσής Βίζας. Σύμφωνα με την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), στο πρώτο τρίμηνο του 2025 οι καθαρές ξένες επενδύσεις στην αγορά ακινήτων μειώθηκαν κατά 31,4%, στα 356,8 εκατ. ευρώ, από 520 εκατ. το αντίστοιχο διάστημα του 2024. Παρότι το 2024 έκλεισε με ιστορικό υψηλό επενδύσεων, ύψους 2,75 δισ. ευρώ, η φετινή πτώση ενδέχεται να οδηγήσει σε αναθεώρηση των προσδοκιών των πωλητών για τιμές άνω των δυνατοτήτων των αγοραστών.
Η ΤτΕ προειδοποιεί ότι περαιτέρω άνοδος τιμών θα οδηγήσει σε «κόπωση» της εγχώριας ζήτησης, ειδικά σε περιοχές όπου οι τιμές έχουν ξεπεράσει τα όρια προσιτότητας για τα νοικοκυριά. Παράλληλα, εκφράζει επιφυλάξεις για το πρόγραμμα επιδότησης στεγαστικών δανείων «Σπίτι Μου», σημειώνοντας ότι χωρίς παράλληλη ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών, το αποτέλεσμα είναι αντίστροφο από τον στόχο: τεχνητή αύξηση τιμών και μεγαλύτερη δυσκολία πρόσβασης στη στέγαση.
Σοβαρά προβλήματα προκύπτουν και από την πλευρά της προσφοράς, καθώς η απόφαση του ΣτΕ για το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ) έχει δημιουργήσει επιπλέον αβεβαιότητα στην αγορά. Η ΤτΕ επισημαίνει ότι εκτός από το αυξημένο κόστος κατασκευής, την έλλειψη εργατικών χεριών και τις χρονοβόρες διαδικασίες μεταβιβάσεων, τώρα προστίθενται και τα νομικά εμπόδια από τις αποφάσεις του ΣτΕ, που καθυστερούν την οικοδομική δραστηριότητα. Η υποχώρηση της δραστηριότητας είναι ήδη αισθητή: το πρώτο δίμηνο του 2025 ο όγκος των νέων οικοδομών μειώθηκε κατά 49,7% και ο αριθμός των οικοδομικών αδειών κατά 50,8%, με ακόμα μεγαλύτερες μειώσεις στην Αττική.
Οι επενδύσεις σε κατοικίες παρέμειναν χαμηλές, καθώς μειώθηκαν κατά 0,3% σε ετήσια βάση, ενώ το κόστος κατασκευής νέων κατοικιών συνέχισε να αυξάνεται (3,5% το α’ τρίμηνο του 2025), παρά τη μικρή επιβράδυνση σε σχέση με το 2024.
Η έκθεση της ΤτΕ καταλήγει με σαφή σύσταση προς την Πολιτεία να επιταχύνει την οριστικοποίηση ενός σταθερού και απλού πλαισίου χρήσεων γης και όρων δόμησης, προκειμένου να στηριχθεί η οικοδομική δραστηριότητα και να διασφαλιστεί η επενδυτική σταθερότητα, κάτι κρίσιμο για την ισορροπία στην αγορά ακινήτων.
