Ριζικές αλλαγές στον τρόπο που θα αποδίδονται οι αγροτικές ενισχύσεις εξετάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με προσχέδιο του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ) που διέρρευσε στον Τύπο. Η πρόταση προβλέπει την κατάργηση του δεύτερου πυλώνα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), δηλαδή της αγροτικής ανάπτυξης, και τη συγχώνευση της υλοποίησης της ΚΑΠ με την Πολιτική Συνοχής υπό ένα ενιαίο μοντέλο προγραμματισμού.
Παρότι οι δύο πολιτικές θα συνεχίσουν να λειτουργούν με ξεχωριστούς κανονισμούς, η υλοποίησή τους θα γίνεται πλέον με ενιαίο τρόπο και από κοινό ταμείο, που φέρει τον τίτλο «Ευρωπαϊκό Ταμείο Βιώσιμης Ευημερίας και Ασφάλειας». Το νέο αυτό ταμείο αναμένεται να καλύψει γεωργία, περιφέρεια, κοινωνικές πολιτικές, θάλασσα και αγροτική ανάπτυξη, ενοποιώντας τις χρηματοδοτικές ροές.
Η νέα πρόταση, σύμφωνα με το προσχέδιο, «εγγυάται συνοχή, ενσωματώνοντας τις παρεμβάσεις της ΚΑΠ σε ένα ενιαίο πλαίσιο με τα διαρθρωτικά ταμεία». Επιπλέον, προβλέπεται η δημιουργία ενός μηχανισμού με τίτλο «Εθνικές και Περιφερειακές Συνεργασίες», όπου τα κράτη-μέλη θα υποβάλλουν κοινά προγράμματα για αγροτική και περιφερειακή ανάπτυξη.
Για τους αγρότες, αυτό σημαίνει πρακτικά ότι οι παρεμβάσεις για την ύπαιθρο δεν θα χρηματοδοτούνται πλέον από έναν αυτόνομο πυλώνα της ΚΑΠ, αλλά θα ανταγωνίζονται άλλες ανάγκες χρηματοδότησης, όπως υποδομές, εκπαίδευση, ψηφιακές υπηρεσίες και κοινωνικές παρεμβάσεις.
Στην πράξη, η αλλαγή αυτή ανοίγει τον δρόμο για την υποβάθμιση της γεωργίας ως διακριτής προτεραιότητας στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, εντείνοντας τις ανησυχίες για την ισχυρή πίεση που θα δεχθούν οι εθνικές διοικήσεις ώστε να «μοιράσουν» τους πόρους σε διαφορετικούς τομείς.
Αντιδράσεις έχουν ήδη ξεκινήσει στον αγροτικό κόσμο, καθώς πρόκειται για τη σημαντικότερη μεταβολή της ΚΑΠ από την ίδρυσή της. Το ενδεχόμενο κατάργησης του δεύτερου πυλώνα είχε προκαλέσει αντιδράσεις και τον Μάιο, με αγροτικές οργανώσεις από πολλές χώρες να προειδοποιούν για τον κίνδυνο εγκατάλειψης της υπαίθρου.
Παράλληλα, πολλοί υπουργοί Γεωργίας της ΕΕ, αλλά και ο Επίτροπος Γεωργίας Christophe Hansen, έχουν εκφράσει τη σαφή θέση υπέρ της διατήρησης της διπλής δομής της ΚΑΠ, υποστηρίζοντας ότι η γεωργία πρέπει να διατηρεί διακριτό προϋπολογισμό και θεσμική υπόσταση.
Το νέο μοντέλο, σύμφωνα με την Κομισιόν, υπόσχεται ευελιξία, με κράτη-μέλη να έχουν «ευρύτερη εργαλειοθήκη» για τη στήριξη των αγροτικών περιοχών. Ωστόσο, οι εγγυήσεις για τη συνέχιση κρίσιμων δράσεων, όπως η στήριξη των νέων αγροτών, οι πράσινες επενδύσεις και η αναβάθμιση υποδομών, παραμένουν ασαφείς.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια χρονική στιγμή όπου οι Ευρωπαίοι αγρότες βρίσκονται αντιμέτωποι με αυξημένο κόστος παραγωγής, αβεβαιότητα για τις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις και πιέσεις από τις διεθνείς αγορές. Η συζήτηση για το μέλλον της ΚΑΠ αναμένεται να πυροδοτήσει νέο κύκλο κινητοποιήσεων και πολιτικών αντιπαραθέσεων.
Προς το παρόν, η πρόταση παραμένει σε επίπεδο προσχεδίου, όμως η συζήτηση θα ξεκινήσει επισήμως τους επόμενους μήνες, με την έγκριση του νέου ΠΔΠ από τα κράτη μέλη να τοποθετείται εντός του 2026. Οι αγροτικοί φορείς καλούνται να βρίσκονται σε επαγρύπνηση, καθώς οι αποφάσεις που θα ληφθούν τους επόμενους μήνες θα καθορίσουν τη δομή της αγροτικής πολιτικής για την περίοδο μετά το 2027.
agrocapital.gr
