Οι νεότερες γενιές μπορεί να μη γνωρίζουν καλά το όνομα του Δημήτρη Ψαθά, όμως το έργο του σημάδεψε τα πρώτα χρόνια της ελληνικής τηλεόρασης και του θεάτρου. Υπήρξε δεινός σατιρικός συγγραφέας, χρονογράφος και θεατρικός δημιουργός, με έργα που μεταφέρθηκαν στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη, σκορπώντας γέλιο αλλά και κοινωνικό προβληματισμό.
Σύντομη βιογραφία
Η οικογένειά του καταγόταν από την Τένεδο, αν και ο ίδιος γεννήθηκε στην Τραπεζούντα του Πόντου. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, το 1923, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.
-
Το 1925 ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του πορεία στο Ελεύθερον Βήμα.
-
Από το 1937 και για περίπου 40 χρόνια υπέγραφε το μαχητικό χρονογράφημα «Εύθυμα και Σοβαρά» στην πρώτη σελίδα των Νέων.
-
Το πρώτο του βιβλίο, «Η Θέμις έχει Κέφια» (1937), κατέγραψε με χιούμορ στιγμιότυπα από τα δικαστήρια.
Συνεργάστηκε με μεγάλες εφημερίδες, έγραψε χρονογραφήματα και δημιούργησε θεατρικές επιτυχίες όπως «Η Χαρτοπαίχτρα», «Φωνάζει ο Κλέφτης» και «Ζητείται Ψεύτης». Τα κείμενά του ξεχώριζαν για το πνεύμα, τη γλωσσική ζωντάνια και την οξυδερκή σάτιρα.
Η συμβολή του στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο
Με το ξεκίνημα της ελληνικής τηλεόρασης, πολλά έργα του Ψαθά μεταφέρθηκαν στην οθόνη, αποτελώντας από τα πρώτα σενάρια που γνώρισαν μαζική απήχηση. Ανάμεσα στα πιο γνωστά:
-
«Ζητείται Ψεύτης» – Θεατρικό και ταινία (1961), αργότερα και τηλεοπτική σειρά.
-
«Η Χαρτοπαίχτρα» – Ταινία του 1964 με τη Γεωργία Βασιλειάδου.
-
«Φωνάζει ο Κλέφτης» – Ταινία του 1965 με τον Ντίνο Ηλιόπουλο και τον Λάμπρο Κωνσταντάρα.
-
«Ο Ατσίδας» – Ταινία του 1962 σε σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη.
-
«Ξύπνα Βασίλη» – Ταινία του 1969 με τον Λάμπρο Κωνσταντάρα.
-
«Μαντάμ Σουσού» – Τηλεοπτική σειρά (1986, 2018) και ταινία (1948).
-
«Οι Εχθροί» – Κωμωδία που μεταφέρθηκε στην τηλεόραση.
Η «σύνδεση» με τη Χαλκιδική
Αν και ο Δημήτρης Ψαθάς πιθανόν να μην επισκέφτηκε ποτέ τη Χαλκιδική, η καταγωγή του από την Τένεδο δημιουργεί έναν ιδιαίτερο πολιτιστικό δεσμό. Μετά τη Συνθήκη της Λοζάνης, πολλοί κάτοικοι της Τενέδου αναζήτησαν νέο τόπο εγκατάστασης. Ένα μέρος τους ρίζωσε στη Μακεδονία και στη Χαλκιδική, δημιουργώντας τη Νέα Τένεδο στον Δήμο Νέας Προποντίδας.
Φίλοι, συγγενείς και γείτονες της ιδιαίτερης πατρίδας του βρήκαν εδώ το νέο τους σπίτι, κουβαλώντας παραδόσεις και μνήμες από το νησί όπου γεννήθηκε ο συγγραφέας. Έτσι, η Χαλκιδική φιλοξενεί, έστω και έμμεσα, ένα κομμάτι της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς του.
Η κληρονομιά του
Ο Δημήτρης Ψαθάς έφυγε από τη ζωή το 1979, αλλά οι ήρωές του άνθρωποι της διπλανής πόρτας, με αδυναμίες και χιούμορ παραμένουν ζωντανοί. Οι κωμωδίες του συνεχίζουν να παίζονται στο θέατρο, να προβάλλονται στην τηλεόραση και να θυμίζουν ότι η σάτιρα, εκτός από ψυχαγωγία, είναι και καθρέφτης της κοινωνίας μας.
