Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρείται αυξημένος αριθμός περιστατικών στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας, κυρίως σε σχολικές μονάδες της Βόρειας Ελλάδας, αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων τονίζει την ανάγκη επιστημονικά τεκμηριωμένης και ψύχραιμης πληροφόρησης, ώστε να αποσαφηνιστούν οι βασικές παράμετροι που αφορούν τη μετάδοση, την πρόληψη και τη διαχείριση των περιστατικών σε σχολικό περιβάλλον.
Πώς μεταδίδεται ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α
Ο β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος της ομάδας Α (Streptococcus pyogenes) μεταδίδεται κυρίως μέσω σταγονιδίων από το φάρυγγα και τη ρινική κοιλότητα μολυσμένων ατόμων. Η μετάδοση γίνεται είτε άμεσα, μέσω φτερνίσματος, βήχα ή φιλιών, είτε έμμεσα, μέσω αντικειμένων ή επιφανειών που έχουν έρθει σε επαφή με βλέννες ή σάλιο.
Παρότι ο μικροοργανισμός δεν επιβιώνει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο περιβάλλον, η παρουσία του σε υγρές επιφάνειες και αντικείμενα (όπως παιχνίδια, μολύβια ή θρανία) μπορεί να παραμείνει για ώρες ή και ημέρες, προκαλώντας δευτερογενή μετάδοση, ιδίως σε συνθήκες συγχρωτισμού και ανεπαρκούς υγιεινής.
Οι οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC, 2023) και του Αμερικανικού CDC (2024) αναγνωρίζουν τη μετάδοση μέσω επιφανειών ως πιθανή, αλλά όχι κύριο μηχανισμό διασποράς. Ο βασικός παράγοντας μετάδοσης παραμένει η παρουσία παιδιών με συμπτώματα στο σχολείο και η στενή επαφή, χωρίς επαρκή τήρηση κανόνων υγιεινής.
Μέτρα καθαρισμού και υγιεινής
Η μαζική απολύμανση σχολείων με εξειδικευμένα συνεργεία δεν είναι απαραίτητη. Αντιθέτως, είναι σημαντική η τακτική και επιμελής καθαριότητα επιφανειών που αγγίζονται συχνά (θρανία, πόμολα, τουαλέτες, βρύσες, παιχνίδια). Ο καθημερινός καθαρισμός με κοινά απορρυπαντικά ή οικιακά απολυμαντικά είναι επαρκής, ειδικά σε περιόδους έξαρσης.
Η υπερβολική ή «συμβολική» χρήση απολυμαντικών χωρίς συνδυασμό με μέτρα πρόληψης και ενημέρωσης, δεν προσφέρει ουσιαστική προστασία.
Κλείσιμο σχολείων – Πότε είναι απαραίτητο
Το κλείσιμο σχολικών μονάδων δεν συνιστάται γενικά ως μέτρο πρόληψης. Μπορεί να εξεταστεί μόνο σε περιπτώσεις εκτεταμένης διασποράς, με σοβαρά περιστατικά ή υψηλό αριθμό νοσηλειών, και μόνον έπειτα από τεκμηριωμένη εισήγηση των υγειονομικών αρχών.
Η εμπειρία δείχνει ότι το κλείσιμο σχολείων, χωρίς συνδυασμό με εντοπισμό και έλεγχο κρουσμάτων, ενημέρωση και τήρηση κανόνων υγιεινής, έχει περιορισμένο επιδημιολογικό αποτέλεσμα.
Οδηγίες προς γονείς και σχολεία
Παιδιά με συμπτώματα όπως πυρετός, πονόλαιμος ή εξάνθημα δεν θα πρέπει να πηγαίνουν στο σχολείο. Ο παιδίατρος είναι αρμόδιος για τη διάγνωση και τη θεραπεία. Η επιβεβαίωση γίνεται με ταχύ τεστ ανίχνευσης αντιγόνου ή με καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος.
Μετά την έναρξη κατάλληλης αντιβιοτικής αγωγής, η μεταδοτικότητα παύει μέσα σε 24 ώρες. Το παιδί μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο εφόσον έχει καλή γενική κατάσταση.
Το σχολικό προσωπικό καλείται να ενισχύει την υγιεινή των χεριών, την αναπνευστική υγιεινή (κάλυψη στόματος/μύτης στο βήχα) και την αποφυγή κοινής χρήσης αντικειμένων.
Σχετικά με τα ταχέα διαγνωστικά τεστ (στρεπ-τεστ)
Οι ταχείες διαγνωστικές δοκιμασίες (rapid strep tests) πρέπει να γίνονται μόνο σε παιδιά με συμπτώματα συμβατά με στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα και αποκλειστικά υπό ιατρική επίβλεψη. Η σωστή λήψη του επιχρίσματος και η ερμηνεία των αποτελεσμάτων απαιτούν ιατρική εκπαίδευση και κλινική αξιολόγηση.
Η χρήση των τεστ στο σπίτι από γονείς ή σε φαρμακεία, χωρίς καθοδήγηση, ενέχει κινδύνους για λανθασμένα αποτελέσματα και περιττές ή ελλιπείς θεραπείες.
Η ορθή διαχείριση περιλαμβάνει επαγρύπνηση από τους γονείς για συμπτώματα, έγκαιρη επικοινωνία με τον παιδίατρο και στοχευμένη θεραπεία όταν ενδείκνυται.
