Ο Χρυσόστομος Σμύρνης είναι ο Άγιος της αυταπάρνησης, ο γιος της Τρίγλιας, ο πατέρας της Σμύρνης, ο μάρτυρας του Ελληνισμού.
Ο Αύγουστος στην ελληνική μνήμη είναι μήνας διπλής σημασίας. Μήνας της Παναγίας, μήνας ελπίδας και προστασίας, αλλά και μήνας θρήνου.
Γιατί ήταν Αύγουστος του 1922 όταν η Σμύρνη τυλίχθηκε στις φλόγες, όταν χιλιάδες Έλληνες ξεριζώθηκαν, όταν ο Ιεράρχης της πόλης, ο Χρυσόστομος Καλαφάτης, έδινε το μαρτυρικό του τέλος.
Από τότε, κάθε Αύγουστος είναι υπενθύμιση. Και σήμερα, Αύγουστος 2025, 103 χρόνια μετά, η μνήμη του παραμένει ζωντανή, βαθιά χαραγμένη στην ψυχή του Ελληνισμού.
Γεννημένος το 1867 στην Τρίγλια της Βιθυνίας, γιος της ευσεβούς Κυριακής,ο Χρυσόστομος μεγάλωσε με πίστη, αγάπη και θυσία. Η μητέρα του, χήρα από νωρίς, έδωσε στον μοναχογιό της όλα τα εφόδια: την αγάπη για τον Χριστό και την Πατρίδα.
Το 1910 ανέλαβε τον θρόνο της Σμύρνης. Όταν όμως ήρθε η φοβερή ώρα του ξεριζωμού, δεν δίστασε ούτε στιγμή. Του ζητούσαν να σωθεί, μα εκείνος έμεινε. Στις 27 Αυγούστου 1922, παραδόθηκε στον όχλο, βασανίστηκε και κατακρεουργήθηκε. Έγινε το σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής που χανόταν.
Η πατρίδα του, η Τρίγλια, ξεριζώθηκε κι εκείνη. Οι κάτοικοί της βρήκαν νέα γη στη Χαλκιδική και ίδρυσαν τη Νέα Τρίγλια, όπου η μνήμη του Χρυσοστόμου τιμάται μέχρι σήμερα με ευλάβεια. Εκεί, κάθε Αύγουστο, η θυσία του δεν είναι απλώς ιστορική ανάμνηση· είναι ζωντανή παρουσία.
Ο Αύγουστος της μνήμης
Αύγουστος 1922: φωτιά, αίμα, καταστροφή.
Αύγουστος 2025: προσευχή, δάκρυ, υπόσχεση.
Η μνήμη του Αγίου Χρυσοστόμου δεν είναι παρελθόν. Είναι παρόν και μέλλον. Είναι το χρέος να μην ξεχάσουμε ποτέ. Είναι το φως που οδηγεί τον Ελληνισμό μέσα από τα σκοτάδια της Ιστορίας.
Ο Χρυσόστομος Καλαφάτης, ο Ιεράρχης της Σμύρνης, δεν πέθανε εκείνον τον Αύγουστο. Αντίθετα, εκεί γεννήθηκε για την αιωνιότητα.
Η θυσία του έγινε μνήμη και η μνήμη έγινε Αγιοσύνη.
Κι έτσι, κάθε Αύγουστο, από το 1922 ως το 2025 και για πάντα, η μορφή του στέκει σαν άγρυπνος φρουρός στην ψυχή του Γένους μας.
