Στην κορυφή ενός λόφου της βορειοδυτικής Τουρκίας, εκεί που κάποτε λέγαν πως φύσηξε ο άνεμος για τα καράβια του Αγαμέμνονα, στέκουν τα ερείπια μιας πόλης με δεκατρία αρχαιολογικά στρώματα. Η μια πάνω στην άλλη, χτισμένες και κατεστραμμένες, πολιτείες ξεχασμένες από το χρόνο. Ανάμεσά τους, ίσως και αυτή που προκάλεσε τον πιο διάσημο πόλεμο της Ιστορίας. Αλλά δεν υπάρχει πινακίδα. Δεν υπάρχει καμία λέξη που να λέει «εδώ ήταν η Τροία».
Ο Χάινριχ Σλήμαν έσκαψε πρώτος εκεί τον 19ο αιώνα, μα περισσότερο κατέστρεψε παρά φανέρωσε. Με την αρχαιολογία της εποχής να μοιάζει με τυφλό κυνηγητό θησαυρού, διέλυσε πολύτιμα στρώματα που σήμερα θα μπορούσαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις που καίνε για αιώνες. Ένας θησαυρός χρυσός, που ονόμασε «του Πριάμου», τον έκανε διάσημο. Αλλά ίσως και να ανήκε σε άλλη εποχή. Ίσως και σε άλλη Τροία.
Η Τροία VIh, που άνθισε γύρω στο 1300 π.Χ., είναι ο πιο πιθανός υποψήφιος. Τα τείχη της, ψηλά και καλοχτισμένα, μοιάζουν με την εικόνα που έδωσε ο Όμηρος. Η πόλη καταστράφηκε γύρω στο 1250 π.Χ., ίσως από σεισμό, ίσως από εισβολή – ακριβώς τη χρονιά που τοποθετούν οι περισσότεροι μελετητές τον Τρωικό Πόλεμο. Οι ενδείξεις υπάρχουν. Αλλά όχι η απόδειξη.
Ακολούθησε η Τροία VIIa. Είχε φτωχότερα σπίτια, πρόχειρα χτισμένα. Οι αρχαιολόγοι είδαν σημάδια πανικού: λακκούβες για αποθήκευση τροφών, βιαστικές επισκευές, ένα είδος προετοιμασίας για πολιορκία. Η πόλη κάηκε. Το στρώμα αυτό ταίριαζε με τη δραματικότητα του έπους. Μα κάτι έλειπε. Η αίγλη. Η ομορφιά. Το βασίλειο του Πριάμου δεν θα ήταν τόσο μίζερο.
Κι ενώ η επιστήμη στρέφεται στις πηγές των Χετταίων, εκεί εμφανίζεται μια πόλη με το όνομα Wilusa ή Taruisa. Οι ονομασίες μοιάζουν με το Ίλιον και την Τροία. Κι αναφέρονται και σε πόλεμο. Ένας τοπικός βασιλιάς ζητά βοήθεια από τους Χετταίους για να ανέβει ξανά στον θρόνο του, αφού εχθροί από τη δύση, ίσως Αχαιοί, τον έχουν ανατρέψει. Είναι αυτή η αληθινή Τροία; Ή μήπως ένας εντελώς διαφορετικός μύθος με ίδιες λέξεις;
Ο Όμηρος έγραψε ποίηση, όχι χρονικά. Οι αρχαιολόγοι δεν μπορούν να απαντήσουν με σιγουριά. Για να πουν «ναι», χρειάζονται μια επιγραφή. Μια γραμμή που να λέει το όνομα της πόλης. Μέχρι τότε, όλα είναι υποθέσεις. Η πιο διάσημη πολιορκία της αρχαιότητας ίσως έγινε, ίσως όχι. Ίσως εδώ, ίσως αλλού.
Αλλά όσοι ανέβηκαν στον λόφο της Τροίας ξέρουν κάτι: κάτι έχει αυτός ο τόπος. Η θέα του κάμπου, η αίσθηση του ανέμου, η θέση δίπλα στη θάλασσα. Κάτι φωνάζει μέσα σου, έστω χωρίς επιγραφή. Κι η φωνή λέει: εδώ ήταν κάτι μεγάλο.
https://www.sportime.gr/
