Σε έναν κόσμο όπου η πραγματικότητα και το ψηφιακό περιβάλλον μπλέκονται όλο και περισσότερο, το metaverse αναδεικνύεται σε νέο «πεδίο μάχης» για τη δημόσια υγεία. Εκεί όπου avatars εφήβων συμμετέχουν σε εικονικά πάρτι, καπνίζουν, κάνουν άτμισμα και μοιράζονται αναρτήσεις γεμάτες καπνό στα social media, μια αόρατη απειλή παίρνει μορφή: η επαναφορά του καπνίσματος στην καθημερινότητα των νέων, μέσα από διαδρομές που διαφεύγουν κάθε ρύθμισης.
Αυτό προειδοποιεί η έκθεση της πρωτοβουλίας Canary, του προγράμματος παρακολούθησης της οργάνωσης Vital Strategies, η οποία παρουσιάστηκε στο Παγκόσμιο Συνέδριο Ελέγχου Καπνού στο Δουβλίνο. Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι καπνοβιομηχανίες εκμεταλλεύονται την έλλειψη νομοθεσίας στον ψηφιακό χώρο για να προσεγγίσουν παιδιά και εφήβους, προωθώντας τα προϊόντα τους με τρόπους που θυμίζουν άλλες εποχές.
Χορηγίες, NFTs και εικονικές εμπειρίες
Η νέα στρατηγική των εταιρειών περιλαμβάνει τη δημιουργία NFTs για επετείους, τη χορηγία δημοφιλών video games, και τη συμμετοχή σε immersive events στο metaverse – μια πλατφόρμα στην οποία η διαφήμιση δεν έχει σαφείς περιορισμούς. «Δεν περιμένουν να τις φτάσει η νομοθεσία – είναι ήδη μπροστά», τονίζει η Δρ. Μελίνα Μαγκσάμπολ από τη Vital Strategies Ινδίας.
Παραδείγματα όπως λογαριασμοί στο Instagram που συνδέονται με την ινδονησιακή καπνοβιομηχανία Djarum, και οι οποίοι αναρτούν εικόνες avatar με τσιγάρα και καφέ, επιβεβαιώνουν τη μεθοδικότητα της προώθησης. Η ομάδα Canary παρακολουθεί τέτοια φαινόμενα σε Ινδία, Ινδονησία και Μεξικό, με σχέδια επέκτασης σε Βραζιλία και Κίνα.
Οι πιο ευάλωτοι χρήστες είναι παιδιά
Το πιο ανησυχητικό εύρημα της έκθεσης είναι ότι πάνω από τους μισούς χρήστες του metaverse είναι ηλικίας 13 ετών και κάτω. Τα παιδιά που συμμετέχουν σε αυτούς τους κόσμους εκτίθενται σε εικόνες και μηνύματα που κανονικοποιούν το κάπνισμα και το άτμισμα, χωρίς την ικανότητα να τα αναγνωρίσουν ως διαφήμιση ή να φιλτράρουν την επιρροή τους.
«Η κόρη μου είναι εσωστρεφής, αλλά στο Roblox γίνεται άλλος άνθρωπος. Το ίδιο συμβαίνει με τα avatars: ζούμε μια άλλη ζωή. Και τότε, το να κρατάς ένα τσιγάρο δεν φαίνεται πια τόσο ακραίο», σημειώνει η Δρ. Μαγκσάμπολ, τονίζοντας πως η εικονική συμπεριφορά μπορεί να επηρεάσει και την πραγματική.
Η Αγκαμρούπ Καούρ, πρέσβειρα του Campaign for Tobacco-Free Kids στην Ινδία, επισημαίνει ότι το άτμισμα προβάλλεται από influencers ως μέρος ενός υγιεινού lifestyle. «Η εκπαίδευση πρέπει να ξεκινά νωρίς. Τα παιδιά πρέπει να αναγνωρίζουν πότε πρόκειται για διαφήμιση, ακόμη κι αν μοιάζει με προσωπικό post», λέει χαρακτηριστικά.
Η ανάγκη για νέα ρύθμιση
Η Σύμβαση-Πλαίσιο του ΠΟΥ για τον Έλεγχο του Καπνού επιβάλλει την απαγόρευση της διαφήμισης, όμως η εφαρμογή της στο ψηφιακό περιβάλλον παραμένει δύσκολη. Το 2024, οι συμμετέχουσες χώρες συμφώνησαν να επεκτείνουν τη ρύθμιση και στα ψηφιακά μέσα, ωστόσο το metaverse αποτελεί ένα σύμπαν χωρίς σύνορα και χωρίς σαφές νομικό καθεστώς.
«Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η καπνοβιομηχανία – είναι η έλλειψη εποπτείας στον ψηφιακό κόσμο συνολικά», υπογραμμίζει ο Andrew Black, από τη Γραμματεία της Σύμβασης του ΠΟΥ. Από την πλευρά της, η επικεφαλής του Canary, Ναντίτα Μουρουκούτλα, προειδοποιεί: «Ό,τι αγνοούμε όσο είναι μικρό, διογκώνεται. Και τότε, δεν υπάρχει επιστροφή».
Καθώς ο κόσμος μετατοπίζεται όλο και περισσότερο στο ψηφιακό, η προστασία των παιδιών από επιβλαβή πρότυπα συμπεριφοράς γίνεται πιο δύσκολη — και ταυτόχρονα πιο επιτακτική από ποτέ.
Πηγή lifo.gr
