Στη στήριξη της μεσαίας τάξης, η οποία επωμίστηκε δυσανάλογα μεγάλα βάρη την περίοδο των μνημονίων, προσανατολίζεται πλέον το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, στο πλαίσιο της δεύτερης φάσης των φορολογικών παρεμβάσεων, με ορίζοντα εφαρμογής το 2026. Οι σχετικές ανακοινώσεις αναμένονται από τον πρωθυπουργό στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, το φθινόπωρο.
Μετά την εξαγγελία ενισχύσεων προς χαμηλοσυνταξιούχους και ενοικιαστές, η έμφαση μετατοπίζεται στους πολίτες με μεσαία εισοδήματα, μέσα από ένα πλέγμα παρεμβάσεων που θα περιλαμβάνει μειώσεις φόρων, τιμαριθμική προσαρμογή των κλιμακίων, “κούρεμα” στα τεκμήρια διαβίωσης, καθώς και πιθανές ελαφρύνσεις στον ΕΝΦΙΑ.
Αναμονή για «δημοσιονομικό χώρο»
Το ύψος των παρεμβάσεων θα καθοριστεί από δύο βασικές παραμέτρους: αφενός από την αποδοχή της ρήτρας εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από τον δημοσιονομικό στόχο του 3,6% για το 2026, και αφετέρου από την πορεία της μάχης κατά της φοροδιαφυγής, στην οποία η κυβέρνηση προσβλέπει για πρόσθετα έσοδα.
Όλες οι μεταβολές θα κινηθούν εντός των ορίων του νέου Συμφώνου Σταθερότητας, με προσεκτικές «ασκήσεις ισορροπίας» για να μην διαταραχθεί ο προϋπολογισμός.
Τι προβλέπεται
1. Μειώσεις στη φορολογία εισοδήματος
Βασικός πυλώνας των παρεμβάσεων θα είναι η μείωση των φορολογικών συντελεστών για εισοδήματα από 10.000 έως 40.000 ευρώ, καθώς πρόκειται για το εισοδηματικό εύρος όπου εντοπίζεται ο κορμός της μεσαίας τάξης.
Η ισχύουσα κλίμακα ξεκινά από 9% για τα πρώτα 10.000 ευρώ και φτάνει το 44% για εισοδήματα άνω των 40.000 ευρώ. Σημειώνεται ότι μετά τις αλλαγές του 2020, το όφελος για ελεύθερους επαγγελματίες ήταν σημαντικό (έως 1.300 ευρώ), όμως για εισοδήματα 20.000–50.000 ευρώ η ελάφρυνση ήταν μόλις 17 ευρώ.
Ιδιαίτερη μέριμνα αναμένεται για τους 1.953.145 φορολογούμενους που δηλώνουν εισοδήματα από 10.000 έως 20.000 ευρώ – το τμήμα της κοινωνίας που σήμερα φορολογείται με 22%.
2. Τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας
Η λεγόμενη «δημοσιονομική διάβρωση», όπως έχει επισημάνει και ο ΟΟΣΑ, πλήττει τους φορολογούμενους που οδηγούνται σε υψηλότερο κλιμάκιο λόγω πληθωρισμού, χωρίς πραγματική αύξηση της αγοραστικής τους δύναμης.
Η τιμαριθμοποίηση της κλίμακας αποτελεί πάγιο αίτημα και πρόκειται να εξεταστεί σοβαρά, ώστε να προστατευτεί το εισόδημα από τη σταδιακή απομείωση μέσω έμμεσης φορολογικής επιβάρυνσης.
3. «Κούρεμα» τεκμηρίων διαβίωσης
Στοχεύεται μείωση των τεκμηρίων κατά 30% σε πρώτη φάση και πλήρης κατάργησή τους σε βάθος χρόνου, καθώς το ισχύον σύστημα πλήττει ιδιαίτερα μισθωτούς και συνταξιούχους με χαμηλά εισοδήματα, οι οποίοι φορολογούνται με βάση «τεκμαρτά» έξοδα διαβίωσης και όχι τα πραγματικά τους έσοδα.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, φέτος περίπου 2 εκατομμύρια πολίτες κινδυνεύουν να πληρώσουν υψηλότερους φόρους λόγω τεκμηρίων για κατοικίες, αυτοκίνητα, δίδακτρα, δάνεια και αγορές.
Αξίζει να σημειωθεί πως αν το τεκμαρτό εισόδημα υπερβαίνει το δηλωθέν, τότε η διαφορά φορολογείται είτε ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα (με προκαταβολή 100% φόρου), είτε ως εισόδημα από μισθωτή εργασία – εφόσον συντρέχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
4. Στοχευμένες ελαφρύνσεις στον ΕΝΦΙΑ
Εξετάζονται παρεμβάσεις για την ελάφρυνση των ιδιοκτητών μεσαίας περιουσίας, όπως:
-
αύξηση της έκπτωσης στον ΕΝΦΙΑ για περιουσίες έως 250.000 ευρώ
-
μείωση του βασικού φόρου για περιοχές με τιμές ζώνης 1.500–2.000 €/τ.μ.
Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας των φορολογουμένων ανέρχεται σε 770 δισ. ευρώ και το 2025 ο ΕΝΦΙΑ υπολογίζεται στα 2,3 δισ. ευρώ. Οι παρεμβάσεις θα προχωρήσουν υπό την προϋπόθεση ύπαρξης δημοσιονομικού χώρου.
Προσεκτικά βήματα
Αν και υπήρξε σκέψη για αλλαγή στη φορολόγηση εισοδημάτων από ενοίκια, το σχέδιο δεν αναμένεται να προχωρήσει άμεσα. Οι απαιτήσεις σε δημοσιονομικά περιθώρια είναι μεγάλες και το βάρος μετατοπίζεται σε παρεμβάσεις με υψηλότερο κοινωνικό αποτύπωμα.
Η στρατηγική στόχευση παραμένει η δίκαιη αναδιανομή του φορολογικού βάρους, με έμφαση στη μεσαία τάξη, η οποία υπήρξε η «ραχοκοκαλιά» της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.
