Μια θαυμαστή εύρεση στην Καλόλιμνο
Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, η ιστορία της Παναγίας Κορυφινής ξεκινά πολλά χρόνια πριν, στο μικρό νησί Καλόλιμνος στην Προποντίδα. Μια μέρα, ο καπετάνιος ενός πλοίου που ταξίδευε κοντά στο νησί πρόσεξε στην κορυφή του βουνού μια παράξενη, δυνατή λάμψη να αναβοσβήνει. Σαν από θεϊκή καθοδήγηση, άλλαξε πορεία, έδεσε το πλοίο στο πλησιέστερο λιμανάκι και, μαζί με το πλήρωμά του, σκαρφάλωσε στο μονοπάτι που οδηγούσε ψηλά, προς την πηγή του μυστηριώδους φωτός. Φτάνοντας στην κορυφή, μπήκαν με δέος σε μια σπηλιά απ’ όπου ξεχυνόταν η εκτυφλωτική λάμψη, και αντίκρισαν σε μια γωνιά μια μεγάλη εικόνα της Παναγίας που έλαμπε υπέρλαμπρη, φωτίζοντας όλη τη σπηλιά. Συγκλονισμένοι, προσκύνησαν την Άγια Εικόνα και την κατέβασαν ευλαβικά στο κοντινό χωριό, όπου ο ιερέας την τοποθέτησε στην εκκλησία του. Η είδηση του θαυμαστού ευρήματος διαδόθηκε γρήγορα, και πλήθος πιστών από την περιοχή συνέρευσε στο χωριό για να δει και να προσκυνήσει τη θαυματουργή εικόνα. Μερικοί μάλιστα έλεγαν πως πιθανόν ευσεβείς χριστιανοί είχαν κρύψει την εικόνα σε εκείνη τη σπηλιά από την εποχή της Εικονομαχίας. Την ονόμασαν Παναγία Κορυφινή, δηλαδή Παναγία της κορυφής, ακριβώς γιατί φανερώθηκε στην ψηλότερη κορφή του νησιού.
Δεν κράτησε όμως για πολύ η χαρά στο χωριό. Την επόμενη κιόλας ημέρα, όταν ο παπάς και οι κάτοικοι πήγαν να λειτουργηθούν και να προσκυνήσουν, με τρόμο είδαν πως η εικόνα είχε εξαφανιστεί από τη θέση της στην εκκλησία. Αμέσως σήμαναν οι καμπάνες και όλοι μαζί, με τον ιερέα μπροστάρη, ξεκίνησαν αγωνιωδώς να την αναζητούν. Οι καρδιές τους αναθάρρησαν όταν ανηφόρισαν ξανά ως τη σπηλιά στην κορυφή του βουνού: εκεί, μέσα στο θολό φως του σπηλαίου, βρήκαν πάλι την Παναγιά να τους περιμένει, λουσμένη σε ουράνιο φως, στο ίδιο σημείο όπου είχε πρωτοφανερωθεί. Το παράδοξο αυτό επαναλήφθηκε τρεις φορές – κάθε φορά που μετέφεραν την εικόνα στο χωριό, εκείνη θαυματουργικά γύριζε πίσω στη σπηλιά. Τότε οι κάτοικοι κατάλαβαν το μήνυμα της Παναγίας: η θέλησή Της ήταν να παραμείνει στο δικό Της ψηλό σημείο. Έτσι, αποφάσισαν να χτίσουν ένα μικρό εκκλησάκι στην κορυφή του βουνού, δίπλα στη σπηλιά, και εκεί εγκατέστησαν μόνιμα τη σεπτή εικόνα.
Το μοναστήρι στην κορυφή και οι θρύλοι της πίστης
Από τότε, η Παναγία έμεινε για πάντα σε εκείνη την κορυφή, και το ταπεινό εκκλησάκι μεγάλωσε σε μοναστήρι που έγινε το πνευματικό καταφύγιο του νησιού. Κάθε χρόνο, την ημέρα της γιορτής της, ολόκληρη η Καλόλιμνος πανηγύριζε και χιλιάδες προσκυνητές ανηφόριζαν στο βουνό για να τιμήσουν τη Χάρη Της. Οι θρύλοι λένε πως μερικοί έβλεπαν ψηλά στα βράχια μια μυστηριώδη γυναίκα ντυμένη στα μαύρα, ενώ το καντήλι Της έκαιγε ακοίμητο, φωτίζοντας σαν φάρος την περιοχή. Δεν την ευλαβούνταν μόνο οι χριστιανοί, αλλά και οι Τούρκοι ναυτικοί, που πίστευαν στη χάρη Της και άφηναν ταπεινά τάματα στο μοναστήρι.
Ο ξεριζωμός και η διάσωση της εικόνας
Το 1922, με τη Μικρασιατική Καταστροφή, οι Καλολιμνιώτες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το νησί. Μαζί τους πήραν και τον μεγαλύτερο θησαυρό τους – την εικόνα της Παναγίας. Μια γυναίκα, η Αμαλία Κουβράκη, τύλιξε την εικόνα σε μια κουρελού και την έκρυψε, λέγοντας στους στρατιώτες πως κουβαλούσε έναν καθρέφτη. Έτσι σώθηκε το ιερό εικόνισμα και ταξίδεψε με τους πρόσφυγες. Αρχικά έμεινε στη Λήμνο, ώσπου το 1929 μεταφέρθηκε στα Νέα Μουδανιά, τη νέα πατρίδα των ξεριζωμένων.
Η Παναγία Κορυφινή στα Νέα Μουδανιά
Οι πρόσφυγες έκτισαν στον λόφο ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στην Παναγία. Εκεί, κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου, ζωντάνευαν ξανά τα έθιμα της Καλόλιμνου. Οι γυναίκες κρατούσαν την εικόνα στην αγκαλιά τους με δάκρυα συγκίνησης, πιστές στο τάμα των προγόνων τους. Σιγά-σιγά, η γιορτή της Παναγίας Κορυφινής καθιερώθηκε ως τοπική αργία και έγινε σημείο αναφοράς για όλη τη Χαλκιδική.
Ζωντανή πίστη και σεβασμός μέχρι σήμερα
Τη δεκαετία του 1970 υψώθηκε στη θέση του παλιού μικρού ναού ο επιβλητικός ναός της Παναγίας Κορυφινής. Πρόκειται για μια τρίκλιτη βασιλική εκκλησία, χτισμένη το 1975 στο ψηλότερο σημείο των Νέων Μουδανιών. Από τότε δεσπόζει στην πόλη, σύμβολο πίστης και συνέχειας.
Τον τελευταίο χρόνο, ο περικαλλής ναός έχει δεχθεί εργασίες αναστήλωσης και περήφανα στέλνει το μήνυμα της Παναγίας, της προστάτιδας των Νέων Μουδανιών.
