Η Αρναία, χτισμένη στις πλαγιές του Χολομώντα, γνωστή για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική αλλά και για μια τέχνη με μακρά παράδοση. Την υφαντουργία. Ο αργαλειός, ήταν κάποτε η καρδιά του σπιτιού. Εκεί που γυναίκες ταίριαζαν τα μοτίβα περίτεχνα με τις κλωστές και τα χρώματα. Φυσικά, το κίτρινο χρώμα κατείχε μια μοναδική θέση λόγο της ζεστασιάς αλλά και της   φωτεινότητας του.

Οι γυναίκες έβαφαν τα νήμα τους με φυτικές- φυσικές βαφές τι οποίες τις δημιουργούσαν οι ίδιες.  Επίπονη διαδικασία και χρονοβόρα  αλλά με υπέροχο αποτέλεσμα. Αρχικά συγκέντρωναν  τα βότανα , τα έβραζαν , τα περνούσαν από τη διαδικασία φιλτραρίσματος και αφού πρόσθεταν στον φυσικό σταθεροποιητή ( στάχτη ή ξύδι ), πρόσθεταν τα νήματα τους ώστε να βαφτούν ομοιόμορφα.

Πώς όμως παρήγαγαν το κίτρινο χρώμα;  Ας γνωρίσουμε μερικούς τρόπους παραγωγής χρωμάτων. Από τα καρυδόφυλλα και την τσουκνίδα έπαιρναν κιτρινοπράσινες αποχρώσεις. Από το φλοιό του ροδιού λάμβαναν πιο θερμές αποχρώσεις και από το φυτό Ζάφυρα (   Reseda Luteola) παρήγαγαν ένα λαμπερό κίτρινο.

Το κάθε υφαντό ήταν μοναδικό διότι πέρα από τη φαντασία και την συνδυαστική τέχνη των μοτίβων, η υφάντρα έβαζε όλη τη τεχνική της. Το κίτρινο παρατηρούμε πως χρησίμευε ως χρωματική αντίστιξη όταν κυριαρχούσαν τα σκοτεινά χρώματα. Ήταν εκεί, για να δώσει τη ζεστή λεπτομέρεια και τη λάμψη της αντίθεσης.

Ο χαρακτήρας του κίτρινου χρώματος δεν ήταν μόνο να δώσει απλόχερα τη λάμψη του, αλλά να αποδώσει και συμβολικές έννοιες. Αντιπροσώπευε τον ήλιο, το σιτάρι θέλοντας οι γυναίκες  να τονίσουν την ευφορία της γης. Στα γεωμετρικά μοτίβα βρίσκονταν ανάμεσα σε κόκκινα και σκούρα σχέδια  για να τονιστεί η αξία του φωτός. ιδιαίτερα σε μοτίβα φυτικά  ταίριαζε απόλυτα θυμίζοντας την φύση κατά την περίοδο της άνοιξης.  Όταν εμπλέκονταν στα μανδήλια κεφαλής ή σε ποδιές τότε ήταν συνδεδεμένο με σημαντικές περιστάσεις όπως αρραβώνα, πανηγύρια κτλ.

Παρατηρούμε ακόμη και σήμερα γίνεται σημαντική προσπάθεια μετάδοσης της τέχνης προς την νεότερη γενιά προσπαθώντας μάλιστα να ενωθούν οι διαστάσεις του χρόνου : παρελθόν, παρών, μέλλον.

Σήμερα το κίτρινο χρώμα στα υφαντά της Αρναίας είναι κάτι περισσότερο από ένα χρώμα. Έχει χαραχτεί στη μνήμη των παλαιότερων να ζωντανεύει στους αργαλειούς ενώ τους συντρόφευε στις χαρές .

Σύμφωνα με την Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών   , στο αναπαλαιωμένο αρχοντικό και συγκεκριμένα στον πρώτο όροφο εκτίθενται εργαλεία ύφανσης ενώ στο Μουσείο Υφαντικής διασώζονται υφαντά και ολόκληρη διαδρομή παρασκευής και ύφανσης.

 

ΠΗΓΕΣ: Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών , καταγραφές περιοδικών Αρναία  ( τεύχη 37,77,117,141 ) , Νικόλαος Εμμ. Παπαοικονόμου

 

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ / ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΕΧΝΗΣ