Η Χαλκιδκή δεν φημίζεται μόνο για τις παραλίες και τα ορεινά της τοπία τα οποία απολαμβάνουν οι άνθρωποι, αλλά φημίζεται και για τη βαθιά ρίζα της ελληνικής μυθολογίας. Τα ονόματα τον << ποδιών>> της, δεν αποτελούν μόνο γεωγραφικά σημεία αλλά είναι βγαλμένα από σελίδες της ελληνικής μυθολογίας, τοπία που από την αρχαιότητα ντύθηκαν με μύθους και ιστορίες από ήρωες και θεούς. Πέρα από τις ιστορίες, η Χαλκιδική είναι ένας τόπος που διατηρεί την αίσθηση του μυθικού. Τα βουνά του Άθω, ο Χολομώντας, η αύρα της θάλασσας, τα δάση τις Σιθωνίας συνθέτουν ένα σκηνικό που το παρελθόν και το παρόν συναντιούνται. Όπως κάθε τόπος έχει την ιστορία του, η Χαλκιδική έχει τις δικές της ιστορίες που μπορείς να ακούσεις και να γνωρίζεις πραγματικά έναν τόπο ευλογημένο, που προσέλκυσε ανθρώπους από άλλες γεωγραφικές περιοχές. Ένας τόπος, που από νωρίς έδειξε την εξωστρέφεια του, που μέχρι και σήμερα επιστήμονες ενθουσιάζονται από τα αποτελέσματα των ανασκαφικών αποτελεσμάτων. Αυτή την ιστορία θέλουμε να την αναδείξουμε, αλλά κυρίως να την γνωρίσουμε.
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ : ΜΙΑ ΟΡΑΤΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
Ο μύθος αναφέρει ότι η Χαλκιδική είναι τόπος γέννησης των γιγάντων. Αρχηγός τους φαίνεται πως ήταν ο Αλκυονέας, ο οποίος όσο πατούσε το πόδι του στη γη της χερσονήσου δεν πέθαινε. ‘Έτσι, ο Ηρακλής, αναγκάστηκε να τον κουβαλήσει στην πλάτη του, ώστε να μπορέσει να το μεταφέρει σε άλλο τόπο για να τον θανατώσει.
Η ΜΥΘΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΓΙΓΑΝΤΑ ΑΘΩ
Κατά την παράδοση, στη Γιγαντομαχία, ο ξακουστός γίγαντας Άθως ,σήκωσε έναν τεράστιο βράχο με στόχο να τον εκτοξεύσει έναντι των θεών. Ο βράχος του έπεσε από τα χέρια, δημιουργώντας το λεγόμενο τρίτο πόδι της Χαλκιδικής , Άθως. Ένας τόπος δασώδης και επιβλητικός όπου οι αρχαίες πηγές, αναφέρουν ότι αποτελούσε φυσικό ιερό. Στην αρχαιότητα λοιπόν , κατά τον 7ο αιώνα υπάρχουν ελληνικές αποικίες από τη νήσο Άνδρο, σε περιοχές όπως η Άκανθος, οι Κλεωναί, η Δίων, η Θύσσος και η Ολόφυξος. Οι πόλεις αυτές φέρνουν και τη δική τους λατρεία προς τους θεούς κυρίως τον Δία και την θεά Άρτεμις στη μορφή Καρυάτιδας Παρθένων. Προστάτιδα της άγριας φύσης και της παρθενίας η οποία μάλιστα σχετίζεται με απομακρυσμένα μέρη και η λατρεία της είναι φανερή από τα πολλά ιερά που στήνονταν προς τιμήν της στον ελλαδικό χώρο. Υπήρχαν μάλιστα ζώνες άβατες για τον ανδρικό πληθυσμό στον Άθω, προς τιμή και προστασία της παρθενίας.
Ο Ηρόδοτος, μας πληροφορεί για την διάνοιξη της διώρυγας κατά τους περσικούς πολέμους, κάτι που μας υπενθυμίζει την σπουδαιότητα του Άθω από στρατολογικής απόψεως , γεωγραφική ανατομία της περιοχής αλλά και συμβολικού χαρακτήρα. Αν και σήμερα ονομάζεται Άγιον Όρος και αποτελεί σημαντικό τόπο λατρείας, παρατηρούμε ότι και κατά το παρελθόν κυριαρχεί η παράδοση της ιερότητας.
Η ΣΙΘΩΝΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΜΥΘΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο γιος του Ποσειδώνα και της νύμφης Οπής, ο ονομαζόμενος Σίθων, βασίλευσε στην περιοχή του δεύτερου ποδιού όπου και φέρει το όνομα του. Η πανέμορφη κόρη του Παλλήνα, γίνονταν η αφορμή που μνηστήρες κατέφθαναν στην περιοχή της Χαλκιδικής ώστε να την παντρευτούν. Ο Σίθων, είχε ορίσει μάλιστα έναν όρο, ο μνηστήρας έπρεπε να μονομαχήσει μαζί του ή με άλλους μνηστήρες και αν επιβίωνε από τη μάχη τότε θα ήταν ο σύζυγος της Παλλήνας. Έτσι σύμφωνα με τον τοπικό μύθο, αφού έχουν θανατωθεί αρκετοί μνηστήρες, εμφανίζεται ο νέος ήρωας ο Κλείτος, την ερωτεύεται, και εκείνη θρέφοντας τα ίδια συναισθήματα για εκείνον, τον βοηθά και είναι εκείνος ο νικητής. Υπάρχουν δυο εκδοχές του μύθου για την συνέχεια , ότι ο Σίθων το καταλαβαίνει και την σκοτώνει ή ότι αντιλαμβάνεται την βοήθεια της και συγκινείται από τα συναισθήματα του έρωτα και την αφήνει να παντρευτεί τον νικητή της μάχης.
Η περιοχή Παλλήνη, η σημερινή τοποθεσία της Κασσάνδρας φέρει το όνομα της. Και στα δυο<< πόδια >>, κυριαρχούν έντονα στοιχεία της φύσης, ‘όπως δάση και θάλασσα.
Μέσα στα βουνά και στα κύματα της Χαλκιδικής, οι μύθοι δεν σίγησαν ποτέ. Αντίθετα, αντηχούν στα αρχαία μονοπάτια, στον αέρα που φυσά ο Άθω ως τον Τορωναίο κόλπο. Οι μυθολογικές μορφές που αναφέραμε, δεν είναι απλώς φανταστικές, αλλά αποτελούν την φωνή του κόσμου που προσπαθεί να εξηγήσει και να ερμηνεύσει τη φύση και τα φυσικά φαινόμενα . Έτσι πριν την ιστορία, πριν τη πένα των γεωγράφων και τη σκαπάνη των αρχαιολόγων, υπήρξε η ποίηση του μύθου. Όσο και να βαδίζουμε στο φώς και στην αλήθεια της γνώσης, αναζητάμε κάποιες φορές την σκιά του θρύλου, γιατί εκεί γεννιέται η μαγεία του τόπου.
Παπανικολάου Χρυσούλα
Αρχαιολόγος- Ιστορικός Τέχνης.
