Το κίτρινο που θυμίζει το φως, το οποίο συνδέθηκε με αυτοκρατορίες και ανώτερες κοινωνικές τάξεις , σε κάποια άλλη γεωγραφική περιοχή αποτελούσε κίνδυνο συλλήψεως αν αποτελούσε μέρος του εξωφύλλου του βιβλίου σου. Ένα χρώμα με πολυδιάστατα μηνύματα, διάρκεια στο χρόνο και ευτράπελα!!! 

Η πρώτη παλέτα των καλλιτεχνών αποτελούνταν από ελάχιστα χρώματα τα οποία τα αντλούσαν από τη φύση.   Ένα από τα πρώτα χρώματα που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος,  ήταν το κίτρινο. ‘Ένα χρώμα ζεστό, φωτεινό αν και αντιφατικό , χρώμα γοήτρου, χρώμα πνευματικότητας και όχι μόνο. Ας γνωρίσουμε τη μακρόχρονη ιστορία του . 

Τα πρώτα δείγματα της χρήσης του κίτρινου χρώματος απαντούν στο σπήλαιο Λασκό (  Lascaux) στη Γαλλία. Οι πρώτες αποχρώσεις του ανήκαν στη κατηγορίας της ώχρας και παράγονταν από το έδαφος. Οι προϊστορικοί άνθρωποι το εξόρυξαν από το έδαφος και αφού το έτριβαν πρόσθεταν νερό ή ρητίνες. Στην Αίγυπτο, το χρησιμοποιούσαν για να αναπαραστήσουν το χρυσάφι , ενώ οι Ρωμαίοι δημιουργούν το χρώμα από το αρσενικούχο ορυκτό με χρυσοκίτρινη απόχρωση (  orpimentum ). Οι εκδιδόμενες γυναίκες αυτή την εποχή, ανοίγουν το χρώμα το μαλλιών τους ή φορούν ακόμα και περούκες αφού οι γυναίκες με ξανθά μαλλιά αμείβονταν με περισσότερα χρήματα.  Στην Κίνα, το χρησιμοποιούν  μόνο μέλη της αυτοκρατορίας  σε απόχρωση κροκί ή ανώτερες κοινωνικές ομάδες και απαγορεύεται η χρήση του από απλούς ανθρώπους.  Κατά το Μεσαίωνα ο Ιούδας εικονίζεται συνήθως με κίτρινο ιμάτιο και έτσι συνδέεται το χρώμα με την προδοσία ενώ στην Ινδία, συνδέεται περισσότερο με την πνευματικότητα και όχι με τα εγκόσμια. Συμβολίζει μάλιστα την ειρήνη ενώ συνδέεται με τον θεό Κρίσνα που φορά κίτρινο μανδύα. Στα νεότερα χρόνια, η χρήση του γίνεται από μεγάλους καλλιτέχνες και ιμπρεσιονιστές  όπως ο Vincent van Gogh ενώ προσθέτονται νέες αποχρώσεις του πχ κίτρινο της Νάπολης όπου οι καλλιτέχνες βασίζονται πλέον σε χρωστικές την κίτρινη σανδαράχης και το καμπότζ , οι οποίες ήταν θανατηφόρες αλλά έδιναν ένα πολύ ζωηρό χρώμα.   Τα εργαστήρια των Μονών παράγουν τα δικά τους χρώματα από φλοιούς δένδρων όπως Ζαφύρα ( Reseda luttola ),  και ούρα βοειδών δίνοντας την απόχρωση  Indian Yellow η οποία εμφανίζεται κατά τον Μεσαίωνα. Όσο η χημεία παρουσιάζει πρόοδο και νέους δρόμους οι αποχρώσεις αυξάνονταν . 

Το χρώμα αυτό, θυμίζει φως, χρυσάφι αλλά ‘όταν συνδέεται με ανθρώπους δηλώνει αρνητική χροιά πχ ίκτερος, χλωμό δέρμα  σε περιπτώσεις ασθενειών. Γίνεται ακόμη χειρότερο όταν συνδέεται με με μαγικά φαινόμενα ή ομάδες. Αρχές του 20 ο  αιώνα όταν μεταναστευτικές ροές από την Ανατολή και Κίνα κατευθύνονται προς Ευρώπη, χαρακτηρίζονται ως κίτρινη απειλή. Το αστέρι των Εβραίων λαμπιρίζει πάνω στα ρούχα τους αφού οι Ναζί τους υποχρέωσαν να τα φορούν  ώστε να ξεχωρίζουν. Το αντιφατικό χρώμα, ήταν ιδανικό  για  τη Δύση. Το ξανθό αντιγράφεται σε πολλές κεφαλές γυναικών.  Η αξία του χρώματος έχει περάσει και στη γλώσσα μας όπως : χρυσά παιδιά, χρυσές εποχές ,χρυσές  αποζημιώσεις κ.α. 

ΚΙΤΡΙΝΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ, ΑΙΤΙΑ ΣΥΛΛΗΨΕΩΣ ….

Ένα παράξενο περιστατικό συνέβη στον Όσκαρ Ουάιλτ  τον Απρίλιο του 1885 που τον συνέλαβαν  έξω από γνωστό ξενοδοχείο της εποχής εκείνης. Τα πρωτοσέλιδα ανέφεραν τη σύλληψη του  καιτ ον έκριναν ένοχο για ασέλγεια  πριν ακόμη αποφανθεί το δικαστήριο. Τί είχε συμβεί ; Ποια η αιτία; Κρατούσε ένα βιβλίο με κίτρινη ράχη.  Στη Γαλλία, κάπου στα μέσα του 19ου αιώνα, η αισθησιακή λογοτεχνία έχει καταχωρηθεί σε βιβλία  που διαθέτουν τα εξώφυλλα κίτρινη σήμανση. Οι εκδοτικοί οίκοι είχαν εφεύρει μάλιστα αυτό το τρόπο ώστε να ξεχωρίζουν αλλά και ως έναν ενδιαφέρον μέσο προώθησης τους. Κάποιοι τα βιβλία με κίτρινα εξώφυλλα τα θεωρούσαν σύμβολα μοντερνισμού, άλλοι τα αναφέρουν ως απόλυτη παρακμή διότι εξέφραζαν την παραβατικότητα.  Στην πραγματικότητα ο Όσκαρ αν και κρίθηκε ένοχος από το δικαστήριο, κρατούσε το αντίτυπο της Αφροδίτης του Πιερ και δεν είχε αρθρογραφήσει για κανένα κίτρινο τεύχος.  Αυτή η καταδίκη δεν ήταν βέβαια η μόνη … αφού το κίτρινο χρώμα συνδέθηκε με κάτι μολυσματικό.  Η τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα , έμεινε μάλιστα γνωστή ως η ‘ Κίτρινη δεκαετία’ .  

Το κίτρινο χρώμα και οι αποχρώσεις του, διέσχισε αιώνες ,πολιτισμούς και ιδεολογίες. Από τις σπηλιές μέχρι τον ιμπρεσιονισμό και έως τις σύγχρονες βιομηχανίες  , παραμένει ένα φωτεινό χρώμα , σύμβολο ενέργειας αλλά και  το χρώμα των αντιφάσεων.  Από  τους προϊστορικούς χρόνους  τα χρώματα ήταν σημαντικά για τον άνθρωπο με εμπορικό ενδιαφέρον.  Το κίτρινο,  άλλοτε δοξασμένο και άλλοτε  παρεξηγημένο, συνεχίζει να υπάρχει και μάλιστα η παραγωγή του να πετυχαίνεται με πιο ασφαλή τρόπο από μη τοξικές ύλες , κατάλληλο για τα παιδιά και το περιβάλλον.  

ΜΕΡΟΣ 1ο 

ΠΗΓΗ : KASSIA ST CLAIR 

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ 

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΕΧΝΗΣ 

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ