Είναι μόλις αρχή του Ιούλη και η φετινή σεζόν στη Χαλκιδική και τις γύρω θάλασσες, έχει ήδη καταγράψει μια ανησυχητική ακολουθία περιστατικών – από θανάτους στη θάλασσα μέχρι παρ’ ολίγον τραγωδίες με παιδιά και ηλικιωμένους – που φέρνουν ξανά στο προσκήνιο τη σημασία της πρόληψης, της ενημέρωσης και της έγκαιρης παρέμβασης. Παρατηρώντας αναλυτικά τα συμβάντα, εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα για τη σημασία της πρόληψης και της ενημέρωσης.
Το παιδί που σώθηκε από θαύμα στη Νέα Ηράκλεια
Το πιο πρόσφατο περιστατικό, που ευτυχώς δεν εξελίχθηκε σε τραγωδία, σημειώθηκε στις 29 Ιουνίου στη Νέα Ηράκλεια. Ένα 7χρονο παιδί, παρασυρμένο από φουσκωτή λέμβο λόγω των ισχυρών ανέμων, βρέθηκε να απομακρύνεται επικίνδυνα από την ακτή. Ο πατέρας του βούτηξε να το σώσει, όμως γρήγορα εξαντλήθηκε από το ρεύμα. Το σήμα κινδύνου ενεργοποίησε το Λιμενικό, τον ναυαγοσώστη και μια παρακείμενη επιχείρηση θαλάσσιων σπορ. Με τη χρήση jet ski και ιδιωτικού σκάφους, πατέρας και παιδί περισυνελέγησαν περίπου 200 μέτρα από την ακτή, χωρίς να κινδυνεύσουν περαιτέρω.
Μια ιστορία που είχε αίσιο τέλος – όχι όμως χωρίς ερωτήματα: Γιατί ένα παιδί βρισκόταν μόνο του σε λέμβο σε τέτοιες συνθήκες; Πού σταματά το παιχνίδι και πού ξεκινά η ευθύνη;
Δυστυχώς, δεν είχαν όλα τα περιστατικά την ίδια κατάληξη. Στα μέσα Ιουνίου, στις Καλύβες, ένας 38χρονος λουόμενος ανασύρθηκε χωρίς τις αισθήσεις του. Παρά τις προσπάθειες του ναυαγοσώστη και του ΕΚΑΒ, ο θάνατός του ήταν ακαριαίος. Η αιτία αποδόθηκε σε παθολογικά αίτια, όμως η ουσία παραμένει: κάθε χαμένος άνθρωπος στη θάλασσα είναι ένας ακόμη κρίκος στην αλυσίδα των χαμένων ευκαιριών για πρόληψη.
Ανάλογη τραγωδία εκτυλίχθηκε λίγες ημέρες αργότερα, στις 20 Ιουνίου, στην παραλία της Μεταμόρφωσης. Εκεί, μία 77χρονη τουρίστρια από τη Βόρεια Μακεδονία εντοπίστηκε χωρίς αισθήσεις από λουόμενους και ανασύρθηκε από τη θάλασσα. Μεταφέρθηκε στο Κέντρο Υγείας Αγίου Νικολάου, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός της. Τα ακριβή αίτια θα αποσαφηνιστούν μετά από νεκροψία, ωστόσο το μοτίβο παραμένει: ηλικιωμένοι χωρίς επαρκή επιτήρηση μπαίνουν στη θάλασσα και δεν επιστρέφουν ποτέ.
Οι παρ’ ολίγον πνιγμοί και η μάχη της επαναφοράς
Κάποια περιστατικά, ωστόσο, αποδεικνύουν τη δύναμη της ανθρώπινης αλυσίδας σωτηρίας. Στις 20 Ιουνίου, ένα τετράχρονο παιδί υπέστη πνιγμό και καρδιακή ανακοπή στα Νέα Βρασνά. Σέρβος γιατρός που παραθέριζε στην περιοχή ξεκίνησε αμέσως ΚΑΡΠΑ, με τους Εθελοντές Διασώστες Βόλβης να φτάνουν στο σημείο σε λιγότερο από ένα λεπτό και να συνεχίζουν τις προσπάθειες. Η αναπνοή του παιδιού επανήλθε, και η ζωή του σώθηκε – από καθαρή ετοιμότητα, συντονισμό και κατάρτιση. Το περιστατικό αυτό είναι ένα από τα πιο ηχηρά παραδείγματα για το πώς η γνώση και η αντίδραση μπορούν να κρίνουν τη ζωή.
Αντίστοιχη παρέμβαση έλαβε χώρα στις 22 Ιουνίου στη Σίβηρη. Εκεί, ηλικιωμένη γυναίκα παρουσίασε σημάδια πνιγμού. Μέλη της ΕΟΔ έσπευσαν και της χορήγησαν οξυγόνο, κρατώντας την σταθερή μέχρι την άφιξη του ΕΚΑΒ. Μεταφέρθηκε με τις αισθήσεις της στο πλησιέστερο κέντρο υγείας.
Σε αντίθεση με τα παραπάνω, η 19η Ιουνίου στην παραλία του Πολυχρόνου, ήταν μια μέρα πένθους. Ένας παραθεριστής ανασύρθηκε χωρίς αισθήσεις και παρά τη χρήση απινιδωτή και τις ενέργειες της ΕΟΔ Κασσάνδρας, δεν κατάφερε να κρατηθεί στη ζωή. Η ταχύτητα της αντίδρασης ήταν αξιοσημείωτη, όμως δεν αρκούσε.
Το ίδιο σκηνικό, με διπλό δράμα, εκτυλίχθηκε στις 31 Μαΐου. Δύο άτομα – ένας 44χρονος στη Νικήτη και μια γυναίκα στα Νέα Μουδανιά – ανασύρθηκαν νεκροί από τη θάλασσα μέσα σε λίγες ώρες. Οι αρχές ερευνούν τα περιστατικά, χωρίς όμως να μπορούν να αλλάξουν το αποτέλεσμα.
Παράγοντες κινδύνου
Η Χαλκιδική, με τα χιλιάδες μέτρα ακτογραμμής και τη διαρκώς αυξανόμενη τουριστική προσέλευση, αποτελεί κάθε καλοκαίρι μια πρόκληση για όλους όσοι εμπλέκονται στην ασφάλεια στη θάλασσα: από τις λιμενικές και ναυαγοσωστικές αρχές, μέχρι τους ίδιους τους πολίτες. Η φετινή περίοδος, με τα δεκάδες περιστατικά πνιγμών και παρ’ ολίγον τραγωδιών, ανέδειξε για ακόμη μία φορά την απόλυτη ανάγκη για επαγρύπνηση, γνώση και συντονισμό.
Η ετοιμότητα των ναυαγοσωστών και των εθελοντικών ομάδων αποδεικνύεται ζωτικής σημασίας σε πολλές περιπτώσεις. Ήταν αυτοί που έφτασαν πρώτοι, που χορήγησαν τις πρώτες βοήθειες, που απέτρεψαν τον θάνατο μέσα σε κρίσιμα δευτερόλεπτα. Όμως, δεν ήταν μόνο η επαγγελματική ανταπόκριση που έκανε τη διαφορά. Εξίσου καθοριστική στάθηκε και η συμβολή απλών πολιτών, που με γνώση της ΚΑΡΠΑ, με ψυχραιμία και με αποφασιστικότητα, έσωσαν ανθρώπινες ζωές πριν φτάσει το ασθενοφόρο ή οι αρχές.
Και ίσως το πιο σημαντικό μήνυμα είναι αυτό που αφορά τη συνεχή επιτήρηση των παιδιών και των ηλικιωμένων στη θάλασσα. Δεν αρκεί μια φευγαλέα ματιά από την ξαπλώστρα ή η αυταπάτη πως «δεν πάει βαθιά». Ένα παιδί μπορεί να παρασυρθεί σε ελάχιστα λεπτά, όπως και ένας ηλικιωμένος μπορεί να χάσει τις αισθήσεις του σιωπηλά, χωρίς κανείς να το αντιληφθεί εγκαίρως.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί πως ορισμένοι από τους πνιγμούς φέτος οφείλονταν σε παθολογικά αίτια. Κι αυτό αναδεικνύει μια επιπλέον πτυχή του κινδύνου: ότι ακόμη κι αν κάποιος είναι καλός κολυμβητής ή έχει εμπειρία στη θάλασσα, ενδέχεται να μην γνωρίζει υποκείμενα προβλήματα υγείας που θα μπορούσαν να τον θέσουν σε κίνδυνο.
