Οι υποθέσεις της Ειρήνης Μουρτζούκου και της Ρούλας Πισπιρίγκου και τα όσα διαπιστώθηκαν για την Ιατροδικαστική Υπηρεσία της Πάτρας οδήγησαν το Υπουργείο Δικαιοσύνης να λάβει δραστικά μέτρα για τη ριζική αναδιοργάνωση των ιατροδικαστικών υπηρεσιών. Ειδικότερα, με περιγραφή με φωνητική λειτουργία και αυτόματη σύνταξη σχεδίου ιατροδικαστικής έκθεσης από ψηφιακό βοηθό, θα πραγματοποιούν πλέον τις νεκροτομές από τους ιατροδικαστές στην Ελλάδα.
Καθυστέρηση, έλλειψη κανόνων και νέων τεχνολογιών
Για χρόνια, η σύνταξη των ιατροδικαστικών εκθέσεων καθυστερούσε ακόμη και μέχρι τρία έτη, με αποτέλεσμα την απαλλαγή κατηγορουμένων στα δικαστήρια λόγω έλλειψης κρίσιμων αποδεικτικών στοιχείων.
Παράλληλα, η παντελής έλλειψη προδιαγραφών ως προς το υποχρεωτικό περιεχόμενο των εκθέσεων, σε συνδυασμό με την παρωχημένη διαδικασία της χειρόγραφης τεκμηρίωσης, παρέπεμπαν σε εικόνα υπηρεσίας σε αποσύνθεση.
Μεταρρύθμιση με έμφαση στην τεχνολογία και τον έλεγχο
Μέσα σε αυτό το δυσμενές πλαίσιο, το Υπουργείο Δικαιοσύνης ξεκίνησε εδώ και δύο χρόνια μια εκτενή μεταρρυθμιστική προσπάθεια, προσαρμοσμένη στα διεθνή πρότυπα και στις νέες τεχνολογίες.
Παράλληλα, εφαρμόζονται πειθαρχικοί έλεγχοι σε ιατροδικαστές για σοβαρά παραπτώματα, με κυρώσεις που περιλαμβάνουν μέχρι και αναστολή καθηκόντων. Ενδεικτικά, πρόσφατα τέθηκε σε αναστολή λειτουργίας η Ιατροδικαστική Υπηρεσία Πατρών, ενώ τέσσερις ιατροδικαστές τελούν σε καθεστώς δυνητικής αργίας (τρεις εκ των οποίων είχαν εμπλοκή στην υπόθεση Πισπιρίγκου), τρεις έχουν ήδη τιμωρηθεί, και δύο ακόμη βρίσκονται υπό διερεύνηση.
Ψηφιακή επανάσταση με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης
Μέχρι τα τέλη του 2025, οι ιατροδικαστικές υπηρεσίες της χώρας θα διαθέτουν ένα πρωτοποριακό Πληροφοριακό Σύστημα, αποτέλεσμα συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Το σύστημα θα ενσωματώνει τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης και ηλεκτρονικής επεξεργασίας δεδομένων, λειτουργώντας ως «ψηφιακός βοηθός» για τον ιατροδικαστή.
Μέσω ενός tablet, το σύστημα θα καταγράφει οπτικά στοιχεία της σορού και, μέσω φωνητικών εντολών, θα λαμβάνει προφορικές περιγραφές του ιατροδικαστή. Στη συνέχεια, αξιοποιώντας βάσεις δεδομένων και αλγορίθμους AI, θα επεξεργάζεται τις πληροφορίες ώστε να παράγει αυτοματοποιημένο σχέδιο ιατροδικαστικής έκθεσης.
Το εργαλείο αυτό θα παρέχει στον ιατροδικαστή μία αρχική, επιστημονικά θεμελιωμένη εκτίμηση για την αιτία θανάτου, βασισμένη στα ευρήματα. Ο ειδικός θα έχει στη διάθεσή του τη δυνατότητα να επεξεργαστεί το κείμενο, διορθώνοντας ή συμπληρώνοντας όπου το κρίνει απαραίτητο, διασφαλίζοντας την επιστημονική εγκυρότητα της τελικής έκθεσης.
Αυτή η καινοτομία αναμένεται να περιορίσει δραστικά τόσο τα περιθώρια σφάλματος όσο και τους χρόνους ολοκλήρωσης των εκθέσεων, αποτελώντας σημαντικό βήμα για την ταχύτερη και πιο αξιόπιστη απονομή της δικαιοσύνης – ειδικά σε σοβαρές υποθέσεις όπως βιασμοί, κακοποιήσεις ανηλίκων ή περιστατικά έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας.
Ριζικές αλλαγές στη δομή των υπηρεσιών
Στο πλαίσιο της ευρύτερης αναδιάρθρωσης, το Υπουργείο έχει ήδη προσλάβει 32 νέους ιατροδικαστές, αλλάζοντας και τον τρόπο πρόσληψης των νεκροτόμων ώστε να εξαλείψει γραφειοκρατικά εμπόδια.
Οι ιατροδικαστικές μονάδες εντάχθηκαν πλέον υπό ενιαία δημόσια διοικητική δομή, υπαγόμενες στη νέα Γενική Διεύθυνση Ιατροδικαστικής. Ορίστηκαν σαφή πρότυπα για το περιεχόμενο των εκθέσεων και δημιουργήθηκε Τριμελής Επιτροπή που μπορεί να επανεξετάζει υποθέσεις μετά από εισαγγελική εντολή ή κατόπιν αιτήματος πολιτών, όταν υπάρχουν αμφιβολίες για την εγκυρότητα των εκτιμήσεων.
Επιπλέον, εκπονούνται Κώδικας Δεοντολογίας και επίσημα Πρωτόκολλα για την ορθή άσκηση του ιατροδικαστικού έργου.
Σημαντικές υποδομές όπως τοξικολογικά εργαστήρια στον Πειραιά και την Πάτρα ενισχύουν τη λειτουργία των υπηρεσιών, ενώ σχεδιάζεται η ίδρυση νέων νεκροτομείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη εντός του 2025. Ιδιαίτερη μέριμνα έχει δοθεί και στο ζήτημα της ταφής δεκάδων αζήτητων σορών που επί σειρά ετών παρέμεναν στα ψυγεία των νεκροτομείων, κυρίως στο Αθηνών, αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας.
Πηγή: ΕΡΤ