Η Πρωτομαγιά, παγκόσμια ημέρα τιμής και μνήμης για την εργατική τάξη, ρίζωσε ως σύμβολο κοινωνικών αγώνων στο Σικάγο των Ηνωμένων Πολιτειών, το 1886. Εκεί, εργάτες βγήκαν στους δρόμους διεκδικώντας το «οκτάωρο», ψωμί και δικαιοσύνη. Η αιματηρή καταστολή που ακολούθησε, σφράγισε την ημερομηνία αυτή ως ημέρα αγώνα και θυσίας.
Στην Ελλάδα, η πρώτη απεργιακή συγκέντρωση οργανώθηκε την 1η Μαΐου 1893 στο Παναθηναϊκό Στάδιο, με πρωτοβουλία του σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη και τη συμμετοχή περίπου 2.000 εργατών. Τα αιτήματα: η καθιέρωση της Κυριακής ως αργίας, η μείωση του ημερήσιου ωραρίου και η παροχή κρατικής ασφάλισης. Η Πρωτομαγιά του 1936 στη Θεσσαλονίκη σημαδεύτηκε από τη δολοφονία 12 διαδηλωτών από τις δυνάμεις ασφαλείας, με τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο να εμπνέεται και να γράφει τον επιτάφιο θρήνο του «Επιτάφιος».
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, το 1944, η Πρωτομαγιά βάφτηκε ξανά με αίμα. Στην Καισαριανή, οι ναζί εκτέλεσαν 200 Έλληνες αγωνιστές του αντιστασιακού κινήματος ως αντίποινα για τη δολοφονία ενός Γερμανού στρατηγού στη Λαμία. Έκτοτε, η Πρωτομαγιά καθιερώθηκε στο συλλογικό εθνικό υποσυνείδητο ως ημέρα αντίστασης και μαρτυρικής μνήμης.
Σήμερα, η Πρωτομαγιά παραμένει ημέρα αργίας, απεργίας και διεκδίκησης, ενώ φέρει και την παραδοσιακή ανοιξιάτικη χροιά. Τα στεφάνια από λουλούδια στις πόρτες των σπιτιών, τα χωριά που ζωντανεύουν από τραγούδια και χορούς, διατηρούν το άλλο της πρόσωπο: αυτό της ελπίδας, της αναγέννησης και της σύνδεσης με τη φύση.
Η Πρωτομαγιά ενώνει τον μόχθο του εργαζομένου με την ανάσα της φύσης. Είναι μέρα τιμής, αλλά και υπόμνησης ότι οι αγώνες δεν λησμονιούνται – συνεχίζονται.
