Ένας από τους αρχαιότερους γνωστούς τόπους ταφής στον κόσμο αποκαλύφθηκε σε σπήλαιο στο Ισραήλ, με καλά διατηρημένα λείψανα πρώιμων ανθρώπων ηλικίας έως και 110.000 ετών. Οι ανασκαφές στο Σπήλαιο Τινσέμετ έφεραν στο φως πέντε σκελετούς –δύο πλήρεις και τρία κρανία– τοποθετημένους σε λάκκους σε εμβρυακή στάση, με συνοδευτικά αντικείμενα που υποδηλώνουν τελετουργικό χαρακτήρα.
Ανάμεσά τους βρέθηκαν κόκκινη ώχρα, μικρές πέτρες βασάλτη και οστά ζώων, πολλά εκ των οποίων είχαν μεταφερθεί από μεγάλες αποστάσεις. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι πρώιμοι άνθρωποι πραγματοποιούσαν τελετές προς τιμήν των νεκρών, εκδηλώνοντας μια πρώιμη αντίληψη πνευματικότητας και ομαδικής ταυτότητας.
Η εξαιρετική διατήρηση των λειψάνων οφείλεται στη συχνή παρουσία τέφρας στο σπήλαιο, σε συνδυασμό με το ασβεστολιθικό υπέδαφος. Ένας από τους σκελετούς ήταν τόσο άθικτος, ώστε διακρίνονταν τα πλεγμένα δάχτυλα των χεριών.
Η ανασκαφή, που βρίσκεται σε εξέλιξη, εγείρει ερωτήματα για το αν οι σκελετοί ανήκουν σε Homo sapiens, Νεάντερταλ ή υβριδικό πληθυσμό. Το Ισραήλ αποτελεί κομβικό σημείο για την κατανόηση της ανθρώπινης εξέλιξης, ως γέφυρα μεταξύ Αφρικής και Ευρώπης.
Οι επιστήμονες κάνουν λόγο για «επαναστατική» ανακάλυψη, η οποία αλλάζει την εικόνα μας για την πρώιμη ανθρώπινη συμπεριφορά και τη σχέση με τον θάνατο.
