Καθώς η κλιματική αλλαγή προκαλεί ολοένα και πιο συχνά κύματα ακραίας ζέστης σε πολλές περιοχές του κόσμου, η κατανόηση των επιπτώσεων που μπορεί να έχει η υψηλή θερμοκρασία στο ανθρώπινο σώμα είναι ζωτικής σημασίας. Οι καύσωνες δεν είναι απλώς μια προσωρινή ενόχληση – μπορούν να αποβούν επικίνδυνοι, ακόμα και θανατηφόροι, ιδιαίτερα για ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.
Η θερμοκρασία του σώματος και η λειτουργία του οργανισμού
Το ανθρώπινο σώμα λειτουργεί ιδανικά όταν η εσωτερική του θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 36 και 37 βαθμών Κελσίου. Πρόκειται για το θερμορυθμιστικό «ισοζύγιο» που επιτρέπει στα όργανα και τα συστήματα του οργανισμού να επιτελούν απρόσκοπτα τις λειτουργίες τους. Όταν, όμως, η εξωτερική θερμοκρασία ανεβαίνει, το σώμα καταβάλλει μεγαλύτερη προσπάθεια για να διατηρήσει αυτή την ισορροπία — και όσο υψηλότερη είναι η θερμοκρασία, τόσο πιο δύσκολο γίνεται.
Η ικανότητα προσαρμογής στη ζέστη διαφέρει από άτομο σε άτομο. Ορισμένοι άνθρωποι, ιδιαίτερα όσοι μετακινούνται σε περιοχές με διαφορετικό κλίμα, μπορεί να εμφανίσουν πιο έντονα και αιφνίδια συμπτώματα λόγω του καθυστερημένου εγκλιματισμού.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της ζέστης στην υγεία;
Η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να προκαλέσει σοβαρές διαταραχές, όπως θερμική εξάντληση και θερμοπληξία, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ.
Η θερμοπληξία αποτελεί την πιο επικίνδυνη κατάσταση που σχετίζεται με την υπερβολική ζέστη. Προκαλείται όταν το σώμα δεν μπορεί πλέον να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του: η εσωτερική θερμοκρασία ανεβαίνει απότομα — συχνά ξεπερνώντας τους 40°C μέσα σε μόλις 10 έως 15 λεπτά. Ο φυσιολογικός μηχανισμός εφίδρωσης αποτυγχάνει, και το σώμα αδυνατεί να αποβάλλει τη θερμότητα.
Τα συμπτώματα της θερμοπληξίας περιλαμβάνουν:
-
Υψηλή θερμοκρασία σώματος
-
Ζεστό και ξηρό δέρμα ή υπερβολική εφίδρωση
-
Κράμπες, πονοκέφαλο, ζάλη, ναυτία
-
Σύγχυση, ακατάληπτη ομιλία
-
Σπασμούς, λιποθυμία
-
Κίνδυνο μόνιμης αναπηρίας ή και θανάτου αν δεν υπάρξει άμεση αντιμετώπιση
Η άμεση ψύξη του σώματος είναι κρίσιμη. Συνιστάται η μεταφορά του ατόμου σε δροσερό χώρο, η χρήση κρύου νερού (π.χ. εμβάπτιση ή ντους), η εφαρμογή παγοκύστεων και βρεγμένων ρούχων, ενώ παράλληλα θα πρέπει να καλείται άμεσα ιατρική βοήθεια.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Τα άτομα με χρόνιες παθήσεις που λαμβάνουν καθημερινά φαρμακευτική αγωγή ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, καθώς ορισμένα φάρμακα επηρεάζουν την ικανότητα του σώματος να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και οι ηλικιωμένοι και τα μικρά παιδιά, των οποίων ο θερμορυθμιστικός μηχανισμός είναι πιο ευάλωτος.
Πώς μπορούμε να προστατευθούμε;
-
Παραμονή σε δροσερούς και σκιερούς χώρους
-
Αποφυγή σωματικής άσκησης τις ζεστές ώρες
-
Επαρκής ενυδάτωση
-
Ελαφρύ και ανοιχτόχρωμο ντύσιμο
-
Συχνά δροσερά ντους ή επιθέματα με νερό
Σε ένα περιβάλλον όπου τα κύματα καύσωνα γίνονται ολοένα και πιο συχνά και έντονα, η ενημέρωση και η πρόληψη μπορούν να σώσουν ζωές.
