Η ταχύτερη αναπαραγωγή περιεχομένου αποτελεί πλέον συνήθεια για πολλούς, ιδιαίτερα για τους νεότερους, που επιλέγουν να ακούν podcast, audiobooks ή να παρακολουθούν βίντεο σε ταχύτητες μεγαλύτερες από την κανονική. Έρευνα σε φοιτητές της Καλιφόρνια έδειξε ότι το 89% άλλαζε την ταχύτητα στις διαδικτυακές διαλέξεις, φαινόμενο που τείνει να γίνει ο νέος κανόνας στην κατανάλωση περιεχομένου.
Τα πλεονεκτήματα είναι προφανή. Η αυξημένη ταχύτητα επιτρέπει την παρακολούθηση περισσότερου υλικού σε λιγότερο χρόνο ή την επανάληψη του ίδιου περιεχομένου, γεγονός που μπορεί να ενισχύσει την κατανόηση και τη μάθηση. Παράλληλα, ενδέχεται να συμβάλλει στη διατήρηση της προσοχής, περιορίζοντας την απόσπαση.
Ωστόσο, οι επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι η ταχύτερη αναπαραγωγή επηρεάζει τη μνήμη και την επεξεργασία της πληροφορίας. Όταν ο εγκέφαλος λαμβάνει προφορικές πληροφορίες, ενεργοποιεί τρεις φάσεις μνήμης: κωδικοποίηση, αποθήκευση και ανάκτηση. Στη φάση της κωδικοποίησης, χρειάζεται χρόνος για να κατανοήσει και να επεξεργαστεί τη ροή των λέξεων. Παρότι η κατανόηση μπορεί να διατηρηθεί ακόμη και σε ρυθμούς τριπλάσιους του φυσιολογικού (450 λέξεις ανά λεπτό αντί των 150), το ερώτημα είναι πόσα από αυτά που ακούμε αποθηκεύονται και ανακαλούνται με ακρίβεια.
Οι πληροφορίες που λαμβάνουμε αποθηκεύονται πρώτα στην εργαζόμενη μνήμη —ένα προσωρινό σύστημα περιορισμένης χωρητικότητας— πριν μεταφερθούν στη μακροπρόθεσμη μνήμη. Όταν ο ρυθμός πληροφόρησης είναι πολύ υψηλός, η εργαζόμενη μνήμη υπερφορτώνεται, οδηγώντας σε γνωστική κόπωση και απώλεια πληροφοριών.
Μια μετα-ανάλυση 24 μελετών που εξέτασαν την επίδραση της ταχύτητας αναπαραγωγής στην αποδοτικότητα μάθησης επιβεβαίωσε αυτά τα ευρήματα. Οι συμμετέχοντες παρακολουθούσαν βιντεοδιαλέξεις σε κανονική ή αυξημένη ταχύτητα και στη συνέχεια υποβάλλονταν σε τεστ κατανόησης. Σε ταχύτητες μέχρι 1,5x, οι επιδόσεις μειώνονταν ελάχιστα. Όμως, σε ταχύτητες 2x και άνω, η απόδοση επιδεινωνόταν σημαντικά.
Χαρακτηριστικά, σε ταχύτητα 1,5x, η μέση επίδοση μειωνόταν κατά μόλις 2 ποσοστιαίες μονάδες. Αντίθετα, η ταχύτητα 2,5x οδηγούσε σε μείωση 17 ποσοστιαίων μονάδων, διαφορά που θεωρείται σημαντική.
Επιπλέον, οι ηλικιωμένοι ενήλικες φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο. Σε μελέτη που συμμετείχαν άτομα ηλικίας 61 έως 94 ετών, οι ερευνητές διαπίστωσαν σημαντικά μειωμένη απόδοση σε σύγκριση με νεότερους ενήλικες, πιθανότατα λόγω φυσιολογικής εξασθένησης της μνήμης. Αυτό υποδηλώνει ότι οι μεγαλύτερης ηλικίας θεατές ίσως πρέπει να προτιμούν την κανονική ή και πιο αργή ταχύτητα.
Παραμένει άγνωστο αν η μακροχρόνια χρήση αυξημένης ταχύτητας μπορεί να μειώσει τις αρνητικές της επιπτώσεις. Οι νεότεροι φαίνεται να προσαρμόζονται καλύτερα, ίσως λόγω εξοικείωσης με τη γρήγορη επεξεργασία περιεχομένου. Όμως δεν είναι σαφές αν αυτό σημαίνει ότι επεξεργάζονται πιο αποδοτικά την πληροφορία ή απλώς αντέχουν καλύτερα τον γνωστικό φόρτο.
Ένα ακόμη ανοιχτό ερώτημα είναι αν η παρακολούθηση βίντεο σε υψηλές ταχύτητες έχει μακροπρόθεσμες επιδράσεις στη νοητική λειτουργία και τον εγκέφαλο. Πιθανές συνέπειες μπορεί να είναι είτε θετικές —όπως η αυξημένη ικανότητα διαχείρισης πληροφορίας— είτε αρνητικές, όπως η κόπωση και η μείωση κινήτρου για μάθηση.
Τέλος, αν και η γρήγορη αναπαραγωγή δεν φαίνεται πάντα να μειώνει τη μνημονική ικανότητα, υπάρχουν ενδείξεις ότι καθιστά την εμπειρία λιγότερο ευχάριστη. Αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το κίνητρο και να οδηγήσει στην αποφυγή της διαδικασίας μάθησης.
Παρόλα αυτά, η ευρεία διάδοση της πρακτικής δείχνει πως για πολλούς, η ταχύτερη κατανάλωση περιεχομένου έχει ήδη ενσωματωθεί στις συνήθειες τους, χωρίς ιδιαίτερα αρνητικά αποτελέσματα — τουλάχιστον σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
πηγή iEfimerida
