Λίγα θέματα στην Ευρώπη προκαλούν τόσο έντονες αντιπαραθέσεις, όσο ο προϋπολογισμός. Εδώ και πολλά χρόνια πληθαίνουν οι αρμοδιότητες και οι παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς όμως να αυξάνονται αντίστοιχα τα κονδύλια που έχει στη διάθεσή της. Οι συνεχείς “ομηρικοί καυγάδες” του παρελθόντος οδήγησαν τους Ευρωπαίους στην απόφαση να καθιερώσουν, από το 1988, ένα “πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο” που θα προσφέρει μία εποπτεία για τα έσοδα και τις δαπάνες των επόμενων επτά ετών.
Έτσι, ο “ομηρικός καυγάς” γίνεται μόνο κάθε επτά χρόνια… Αν μη τι άλλο, υπάρχει πλέον μεγαλύτερη σταθερότητα στον οικονομικό σχεδιασμό της ίδιας της Ευρώπης, αλλά και όσων δικαιούνται επιδοτήσεις. Την Τετάρτη αναμένονται με αγωνία οι αναλυτικές προτάσεις της Κομισιόν για το νέο πολυετές πλαίσιο, που θα καλύπτει την περίοδο 2028-2035. Από εκεί θα χρηματοδοτηθούν τα προγράμματα που παλαιότερα γνωρίζαμε ως “πακέτο Ντελόρ” ή “πακέτο Σαντέρ”, ενώ σήμερα αποκαλούμε ΕΣΠΑ.
Νέα οργάνωση των κοινοτικών πόρων;
Οριστικά στο παρελθόν ανήκουν βέβαια οι εποχές, που οι αγροτικές επιδοτήσεις αποτελούσαν πάνω από το 50% του κοινοτικού προϋπολογισμού. Σήμερα περιορίζονται στο 37%, αλλά και αυτό το ποσοστό θεωρείται υπερβολικό από εκείνους που δίνουν προτεραιότητα στην έρευνα, την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία. Γερμανικά δημοσιεύματα κάνουν λόγο για επικείμενες περικοπές έως 20% στον αγροτικό προϋπολογισμό μετά το 2027.
Μιλώντας στην Deutsche Welle, ο ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Γιώργος Αυτιάς κάνει λόγο για μία “τάση περικοπών” που διαφαίνεται στις Βρυξέλλες και εκτιμά ότι βασική προτεραιότητα της Κομισιόν θα είναι να οργανώσει με διαφορετικό τρόπο τον προϋπολογισμό της ΕΕ. “Η Κομισιόν βγάζει τρεις προτάσεις” λέει ο Έλληνας ευρωβουλευτής. “Πρώτα είναι τα εθνικά σχέδια, δηλαδή ένα ‘δοχείο’ που θα έχει μέσα όλα τα χρήματα για γεωργία, αλιεία και μετανάστευση. Το δεύτερο ‘δοχείο’ είναι η σύνδεση όλων των προγραμμάτων για την ανταγωνιστικότητα και το διάστημα. Το τρίτο θα είναι τα προγράμματα αμύνης και εξωτερικής πολιτικής”.
Κάποιοι εκτιμούν ότι η Κομισιόν θα προσανατολιστεί σε μεγάλο βαθμό στην πρόσφατη έκθεση του πρώην προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι “για το μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας” και θα προτείνει νέες προτεραιότητες, αλλά και νέα εργαλεία χρηματοδότησης. Αν και εκτιμάται ότι το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο θα ξεπεράσει αισθητά το ένα τρισεκατομμύριο ευρώ, ακόμη δεν γνωρίζουμε τα ακριβή ποσά.
Εύλογη είναι όμως η ανησυχία για περικοπές μέσα από τις συνέργειες και τη σύντμηση ταμείων ή αρμοδιοτήτων. “Η κατάργηση πολιτικών συνοχής, γεωργίας και έρευνας προς όφελος ενός ενιαίου ταμείου για όλα δεν είναι μεταρρύθμιση, είναι αποδυνάμωση” προειδοποιεί ο Γιώργος Αυτιάς. “Άρα χρειάζεται μεγάλη προσοχή εκεί. Πρέπει να βρεθεί ένα modus vivendi”.
Διαφορετικές “ατζέντες” για την Άμυνα
Αισθητά αυξημένες θα είναι οι δαπάνες για την Άμυνα. Ωστόσο είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι τα 800 δισεκατομμύρια ευρώ που είχε προτείνει η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στα πλαίσια του νέου προγράμματος Rearm Europe δεν εκταμιεύονται από τον κοινοτικό προϋπολογισμό (τουλάχιστον 150 δις θα προέλθουν από δάνεια για συμπαραγωγές στην αμυντική βιομηχανία και πιθανώς άλλα 90 δις από την αναδιάταξη κονδυλίων που δεν είχαν απορροφηθεί στα πλαίσια των μέτρων καταπολέμησης της πανδημίας).
Το πρόβλημα με τις αμυντικές δαπάνες βέβαια, τονίζει ο ευρωβουλευτής Γιώργος Αυτιάς, είναι ότι ο σχεδιασμός δεν ανταποκρίνεται ακόμη “στις πραγματικές ανάγκες των χωρών”. Με άλλα λόγια, “βγήκε ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ και λέει 5% του ΑΕΠ. Ε, δεν γίνεται αυτό. Δικαιολογημένα αντιδρούν κάποιοι που δεν έχουν πρόβλημα στρατού. Το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Δανία τι πρόβλημα να έχουν; Έχουν πρόβλημα όμως η Ελλάδα, αλλά και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης λόγω Ρωσίας. Άρα θα πρέπει κάποια πράγματα να τα δουν με μία άλλη οπτική γωνία”.
Πηγή: Deutsche Welle
