Στο Μεταγγίτσι, ένα χωριό της Χαλκιδικής, υπάρχει ένα ιστορικό και μυστικιστικό τοπίο, γνωστό ως “Μύλος”, που περιβάλλεται από πλατανόδασος και διατρέχεται από τον ποταμό Χαβρία. Αυτό το ειδυλλιακό μέρος φιλοξενεί το Διονυσιάτικο μετόχι, ένα αρχαίο μοναστηριακό κτίσμα που ιδρύθηκε το 1659, ενώ οι πρώτες αναφορές για μύλους στην περιοχή χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα.
Οι μοναχοί της Ι.Μ. Διονυσίου διαχειρίζονταν τον μύλο μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, εξυπηρετώντας και τους κατοίκους της γύρω περιοχής. Ο μύλος είχε κρίσιμο ρόλο κατά το μεσοπόλεμο, όμως η λειτουργία του αρχίζει να σβήνει γύρω στο 1948, εν μέσω των κοινωνικών αναταραχών της εποχής.
Η περιοχή υπέστη σημαντικές φυσικές καταστροφές, όπως το 1945 όταν ο ποταμός πλημμύρισε και κατέκλυσε την περιοχή, μετατρέποντας τα γύρω κτήματα σε λίμνη. Το νερό ανέβηκε υψηλά, φτάνοντας σχεδόν τη στέγη του μετοχιού. Οι μοναχοί κατάφεραν να σωθούν ανεβαίνοντας πάνω στα ξύλα της στέγης, αλλά πολλά από τα προϊόντα και τα ζώα χάθηκαν.
Μετά την περίοδο αυτή, η λειτουργία του μύλου αναλήφθηκε από κατοίκους της περιοχής. Στα επόμενα χρόνια, η διαχείριση του μύλου πέρασε στα χέρια των τοπικών, και η ιδιοκτησία των μοναστηριακών κτημάτων διανεμήθηκε οριστικά το 1963.
Σήμερα, το κτίριο του μύλου και η περιοχή γύρω από αυτό παραμένουν υπό την κατοχή της Ι. Μ. Διονυσίου, υπενθυμίζοντας μια πλούσια ιστορία που διασχίζει αιώνες.
