Γράφει η Μορφούλα Ντέμπλα
Το Πάσχα για πολλούς είναι μία όμορφη περίοδος από την οποία πηγάζουν μοναδικές παραδόσεις και ιδιαίτερα ήθη και έθιμα, ξεχωριστά για κάθε περιοχή της Ελλάδας.
Η Αρναία διαθέτει εδώ και ολόκληρα χρόνια, ένα δικό της «εορταστικό» χάρτη ο οποίος περιλαμβάνει τοπικές συνήθειες και τοπικές παραδόσεις οι οποίες κληρονομούνται από γενιά σε γενιά και συστήνουν ένα αρμονικό παζλ καθώς και ένα ξεχωριστό χαρακτήρα.
Οι μέρες αυτές στο όμορφο χωριό είναι πάντα εναλλακτικές και σίγουρα ξεχωριστές. Η παράδοση της Αρναίας συναντά τον Χριστιανισμό συνθέτοντας μερικά από τα ωραιότερα πασχαλινά έθιμα και όχι μόνο!
Το XalkidikiPolitiki σας τα παρουσιάζει αναλυτικά έτσι όπως τα περιέγραψε ο πρόεδρος της Αρναίας και της πολιτιστικής εταιρίας, Αγαπητός Κιάτος. 
Την Κυριακή του Πάσχα λοιπόν στην Αρναία παρουσία του σεβασμιότατου Μητροπολίτη Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου κ.κ. Θεόκλητου, των ιερέων και της δημοτικής αρχής, παιδιά των χορευτικών τμημάτων του συλλόγου, ντυμένα με παραδοσιακές φορεσιές μοιράζουν τσουρέκια, κόκκινα αυγά και πίτες στους κατοίκους, αλλά και στους επισκέπτες που έχουν μαζευτεί στην κεντρική πλατεία ώστε να τιμήσουν για ακόμη μία φορά την παράδοση και το έθιμο: «Την ίδια μέρα τα χορευτικά τμήματα χαρίζουν στο κοινό ένα εντυπωσιακό θέαμα υπό τους ήχους της πολιτιστικής κληρονομιάς της Αρναίας. Πρόκειται για μία συλλογή από cd που έχει μέσα τραγούδια της Αρναίας και παλιές ηχογραφήσεις», εξηγεί ο πρόεδρος.
Τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα όταν συμπίπτει με τον εορτασμό του Αγίου Γεωργίου αναβιώνει το έθιμο με το ζύγισμα του «Άι Γιώργη» και το έθιμο της Κούνιας. Με το που τελειώσει ο εκκλησιασμός όλοι οι δρόμοι οδηγούν ξανά στην κεντρική πλατεία, κάτω από την σκιά του αιωνόβιου πλάτανου της Αρναίας: «Μέλη της πολιτιστικής εταιρίας του χωριού κρεμούν στα κλαδιά του δέντρου την κούνια και το καντάρι», λέει ο κ. Κιάτος ο οποίος εξηγεί πως «το καντάρι το χρησιμοποιούν για να ζυγίζουν τον κόσμο. Στην ουσία αυτό το έθιμο μας δείχνει ποιος έχει τηρήσει πιστά την νηστεία και νήστεψε κατά την διάρκεια της Σαρακοστής». Οι κούνιες στολίζονται με ανοιξιάτικα όμορφα λουλούδια και οι γυναίκες τραγουδούν κατά την παράδοση πασχαλιάτικα άσματα για το καλό!
Την τρίτη ημέρα αναβιώνει το έθιμο του “Κότσμανου”και της “Σουσσαρίτσας». Ο «Κότσμανος είναι ένα έθιμο το οποίο είναι κατάλοιπο από την Τουρκοκρατία. Το όνομα αυτό προέρχεται από την παραφορά του ονόματος του Τούρκου αγά της περιοχής, ο οποίος λεγόταν “Κοτσμανλής”. Μάλιστα στην περιοχή της Αρναίας πολλοί είναι αυτοί που το αποκαλούν και “Κούτσμανου”: «Οι άνδρες της Αρναίας τότε φορούσανε τα καλά τους και μαζί με τα καριοφίλια και τα άλογά τους, ανηφορίζανε προς το ύψωμα του Άι-Λια όπου μετά τη θεία λειτουργία αγωνιζόντουσαν στην σκοποβολή», περιγράφει ο πρόεδρος της Αρναίας ο οποίος υπογραμμίζει πως «υπό την τουρκοκρατία αυτός ήταν ένας τρόπος να μπορούν να συνεχίζουν και να εξασκούνται στην σκοποβολή, ώστε να είναι έτοιμοι την ώρα της επανάστασης!». Ο ίδιος σημειώνει μάλιστα πως για τον ίδιο λόγο τότε στο χωριό πραγματοποιούνταν και αλογοδρομίες. Έπειτα ακολουθούσε ένα μεγάλο γλέντι με χορό, τραγούδι και φαγοπότι, όπου όλος ο κόσμος κατευθυνόταν στο άλσος της Αγίας Παρασκευής. Όσον αφορά το έθιμο της “Σουσαρίτσας” ήταν ένας μικρός διαγωνισμός ανάμεσα στους κατοίκους οι οποίοι κρατώντας κόκκινα αυγά επιχειρούσαν να τα πετάξουν όσο πιο μακρά γίνεται ο ένας από τον άλλο χωρίς βέβαια να σπάσουν. Το μέρος που πετούσαν τα αυγά ήταν καλυμμένο με χόρτα.
Σήμερα πια σύμφωνα με τα λεγόμενα του κ. Κιάτου οι κάτοικοι συγκεντρώνονται από νωρίς το πρωί με τους ιππείς στην κεντρική πλατεία της Αρναίας, με προορισμό το ύψωμα του προφήτη Ηλία. Πρόκειται για έναν αρχαιολογικό χώρο στον οποίο υπάρχει και ένα ξωκλήσι. Έτσι, λοιπόν κάθε χρόνο αυτή την ημέρα τελείται θεία λειτουργία μαζί με αρτοκλασία και την περιφορά της εικόνας. Αφού τελειώσει η θεία λειτουργία η πολιτιστική εταιρεία προσφέρει κεράσματα στον κόσμο και ύστερα αρχίζει το μεγάλο γλέντι όπου οι ντόπιοι χορεύουν τραγουδώντας τον “Κούτσμανο”. Στη συνέχεια οι ιππείς και ο κόσμος κατευθύνονται σε ένα σημείο κοντά στο λόφο του προφήτη Ηλία για να διαδραματιστεί η σκοποβολή: «Εκεί αναβιώνει σε απόσταση περίπου 40 μέτρων το έθιμο της σκοποβολής, με στόχο τα κόκκινα αυγά. Όταν βγει ο νικητής της σκοποβολής κατευθυνόμαστε πάλι όλοι μαζί προς το άλσος της Αγίας Παρασκευής όπου λαμβάνει χώρα το έθιμο της Σουσαρίτσας. Παιδιά από όλες της ηλικίες χωρισμένα ηλικιακά, έχοντας σχηματίσει διαδρόμους πετάνε όσο πιο μακρυά μπορούν κόκκινα αυγά με σκοπό να μην σπάσουν. Το αυγό που θα φτάσει πιο μακρυά χωρίς να σπάσει θα είναι και το νικητήριο», αναφέρει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Αρναίας, ο οποίος παράλληλα τονίζει ότι εκείνη τη στιγμή γίνεται και η απονομή των βραβείων στους νικητές της σκοποβολής και της Σουσαρίτσας. Το έθιμο λήγει με την περιφορά της εικόνας στο ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής από τους ιππείς και όταν αυτό είναι εφικτό τα παιδάκια κάνουν μία μικρή βόλτα με τα άλογα των ιππέων. 
«Είναι πολύ σημαντικός ο δεσμός των ανθρώπων με την παράδοση, με την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου. Γίνεται μια πολύ μεγάλη προσπάθεια από διάφορους φορείς να κρατήσουμε στο πέρασμα του χρόνου αναλλοίωτα αυτά τα έθιμα. Γιατί αυτά είναι ο πλούτος μας, η κληρονομιά μας», καταλήγει ο κ. Κιάτος.
