Η γλώσσα τροφοδοτεί αυτό που πιστεύουμε, το οποίο διαμορφώνει αυτό που
σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε – ας ανακτήσουμε τον έλεγχο!
Έχετε σκεφτεί ποτέ τις λέξεις που χρησιμοποιείτε, τις πληροφορίες που
απορροφάτε και πώς κατανοείτε τον κόσμο γύρω σας για να διαμορφώσετε τα
πιστεύω σας; Μπορεί να φαίνεται ότι αυτό που βλέπετε και ακούτε και πώς
μαθαίνετε και αισθάνεστε είναι το ίδιο για όλους, αλλά δεν είναι. Ο εγκέφαλός μας
δημιουργεί αποσπάσματα πληροφοριών μέσω λέξεων -προφορικών και γραπτών-
και αυτό μας δημιουργεί μια εικόνα στην οποία κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε
για να δώσουμε νόημα. Ο καθένας μας έχει διαφορετική εικόνα. Γνωρίζοντας τη
δική μας εικόνα μπορούμε να την τελειοποιήσουμε επαναπροσδιορίζοντας τον
εαυτό μας σε νέες λέξεις, νέες πληροφορίες και νέες πεποιθήσεις. Ας δούμε
μερικούς από τους τρόπους με τους οποίους επηρεαζόμαστε ασυνείδητα και πώς
μπορούμε να ανακτήσουμε τον έλεγχο.
Η δύναμη της γλώσσας
Μπορεί να νομίζετε ότι οι λέξεις είναι απλώς ένας τρόπος για να επικοινωνήσετε
κάτι σε κάποιον άλλο, αλλά είναι πολύ πιο ισχυρές από αυτό. Οι λέξεις
διαμορφώνουν τον τρόπο που σκέφτεστε. Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν
τεχνικές όπως η θετική σκέψη για να νιώσουν καλύτερα για κάτι. Πολλοί από εμάς
έχουμε βρεθεί επίσης γύρω από ανθρώπους που περνούν όλο τον χρόνο τους
εκφράζοντας παράπονα και μέχρι να φύγουμε νιώθουμε εξαντλημένοι και
κουρασμένοι! Οι λέξεις μπορούν να μας επηρεάσουν πολύ. Αλλά είναι πολύ πιο
περίπλοκο και συναρπαστικό από μια απλή λέξη που επηρεάζει τα συναισθήματά
σας. Οι διαφορετικοί πολιτισμοί και οι γλώσσες μας δείχνουν ότι οι άνθρωποι
επιλύουν προβλήματα και βιώνουν τον κόσμο πολύ διαφορετικά με βάση τη
μητρική τους γλώσσα. Με άλλα λόγια, έχουν διαφορετικούς εννοιολογικούς χάρτες
για την επεξεργασία των πραγμάτων.
Για παράδειγμα, αν ρωτούσατε κάποιον στα Αγγλικά πώς να φτάσετε κάπου,
πιθανότατα θα δείχνατε τη γενική κατεύθυνση, ίσως αναφέρετε μερικά ορόσημα
που πρέπει να προσέξετε, ας πούμε αριστερά και δεξιά για στροφές. Ωστόσο,
υπάρχουν πολιτισμοί στον κόσμο που δεν θα μπορούσαν να ακολουθήσουν αυτές
τις οδηγίες, ακόμη και αν μεταφραστούν στη γλώσσα τους. Θα πρέπει να φτιάξετε
ένα εντελώς νέο σύνολο λέξεων για αυτούς και να τους το διδάξετε. Στη γλώσσα
τους χρησιμοποιούν μόνο βορρά, νότο, δύση και ανατολή, ακόμη και όταν
επισημαίνουν αντικείμενα σε ένα ράφι. Αυτοί οι πολιτισμοί έχουν ένα χτισμένο
τρόπο να γνωρίζουν ποια κατεύθυνση βλέπουν. Θα μπορούσατε να τα
τοποθετήσετε σε ένα περίεργο μέρος και θα μπορούν αμέσως να σταθούν στην
κύρια κατεύθυνση που τους ζητάτε (νότος, βόρεια, δύση, ανατολή), ακόμη και
χωρίς ορόσημα ή ήλιο.
Τέτοιοι πολιτισμοί μοιράζονται ακριβώς τον ίδιο εγκέφαλο, αλλά χρησιμοποιούν
διαφορετικές πηγές πληροφοριών για να δημιουργήσουν εναλλακτικούς τρόπους
χρήσης του εγκεφάλου τους. Ο τρόπος με τον οποίο έχει κατασκευαστεί η γλώσσα
τους, τους επιτρέπει να «βλέπουν» πράγματα που οι άλλοι άνθρωποι δεν μπορούν.
Η γλώσσα διαμορφώνει τον τρόπο που διανοητικά βλέπουμε, αισθανόμαστε και
υπάρχουμε μέσα στον κόσμο.
Ο καλός ο κακός και ο άσχημος
Έτσι, οι λέξεις που χρησιμοποιούνται στη δική μας κουλτούρα έχουν διαμορφώσει
και έχουν διαμορφωθεί ώστε να ταιριάζουν με τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο.
Πώς σχετίζεται λοιπόν αυτό με τις πεποιθήσεις; Λοιπόν, ακόμη και στην ίδια
κουλτούρα υπάρχουν διαφορετικές χρήσεις της γλώσσας, όπου οι άνθρωποι
χρησιμοποιούν τη γλώσσα με βάση την ομάδα συνομηλίκων τους και μαθαίνουν
νέες λέξεις από αυτούς. Πάντα εφευρίσκουμε νέες λέξεις, νέες εμπειρίες και αυτές
διαμορφώνουν συνεχώς τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Μερικοί άνθρωποι έχουν
καλύτερη εκπαίδευση, άλλοι περισσότερες δεξιότητες ζωής. Μερικοί άνθρωποι
χρησιμοποιούν περισσότερες από μία γλώσσες και αποτελούν μέρος πολλών
πολιτισμών. Οι παραλλαγές δημιουργούν διαφορετικούς τρόπους σκέψης και
σχηματίζουν ποικιλία στις πεποιθήσεις μας. Αυτές μπορεί να είναι παγκόσμιες
πεποιθήσεις, όπως στερεότυπα για μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων ή ο τρόπος
με τον οποίο παίρνουμε αποφάσεις κάθε λεπτό. Για παράδειγμα, ο τρόπος με τον
οποίο ανταποκρίνεστε σε ένα άτομο που σας πλησιάζει θα επηρεαστεί από την
πεποίθησή του για το τι είδους άτομο φαίνεται να είναι και τι εμπειρίες είχατε πριν.
Τα στερεότυπα μπορεί να είναι καλά ή κακά, για άλλους ανθρώπους και για εμάς.
Για παράδειγμα, αν πιστεύετε ότι έχετε γεννηθεί με ευφυΐα, τότε μπορεί να μην
κάνετε τον κόπο να δοκιμάσετε και να μάθετε νέα πράγματα – είτε μπορείτε είτε δεν
μπορείτε. Τα άτομα με τα οποία συνδέεστε, η δουλειά που κάνετε, οι αποφάσεις
που παίρνετε οφείλονται στις πεποιθήσεις σας για τον εαυτό σας και για τους
άλλους ανθρώπους. Αυτό ενισχύεται όταν μιλάμε με συγκεκριμένους τρόπους. Αν
περιγράφουμε κάποιον σαν να είναι οι πράξεις του και όχι ξεχωριστά από τις
πράξεις του, είναι πιθανό να τον εκτιμήσουμε διαφορετικά. Για παράδειγμα, «Ο
Κωνσταντίνος πίνει αλκοόλ». Αυτό μου λέει κάτι που κάνει ο Κωνσταντίνος, μια
ενέργεια που είναι παροδική αλλά δεν τον καθορίζει ως άτομο. Αλλά αν είπα «Ο
Κωνσταντίνος είναι πότης», τότε αυτό μου λέει κάτι άλλο. Μου λέει ότι του έχω
χαρακτηρίσει, κάτι που είναι πιο πιθανό να με οδηγήσει στο να τον κρίνω ως
συγκεκριμένο τύπο ανθρώπου. Στη συνέχεια, θα τοποθετήσω τον Κωνσταντίνο
ανάμεσα στα άλλα κομμάτια της γνώσης μου με άλλους ανθρώπους και τις
εμπειρίες που έχω συλλέξει από ανθρώπους που είναι πότες και αυτό θα επηρεάσει
τη γνώμη μου. Ενώ η χρήση ενός ρήματος, όταν κάποιος κάνει κάτι, αυτό είναι
λιγότερο πιθανό να οδηγήσει σε τέτοια επισήμανση με αξία.
Νιώθω καλά, ή όχι τόσο καλά
Όλα αυτά συνδέονται με το πώς νιώθουμε. Όταν ερμηνεύουμε τον κόσμο, τους
άλλους ανθρώπους, τις λέξεις που λέγονται, επηρεάζει το πώς νιώθουμε. Έτσι, αν
θέλετε να αισθάνεστε καλά με τον εαυτό σας, με τη ζωή και με άλλους ανθρώπους,
πρέπει να χρησιμοποιείτε λέξεις, να έχετε πεποιθήσεις και να σκέφτεστε με
τρόπους που το ενισχύουν. Σας εξυπηρετούν καλά τα λόγια σας;
Ξεκινήστε από τον εαυτό σας
Ποια είναι λοιπόν η ιστορία σας; Ποιες είναι οι πεποιθήσεις σας, πώς
χρησιμοποιείτε τη γλώσσα, πώς αντιλαμβάνεστε τον κόσμο; Έχετε μάθει κάποια νέα
λέξη τελευταία; Έχετε διαβάσει κανένα νέο βιβλίο, έχετε ανακαλύψει κάτι νέο,
έχετε βελτιώσει τις γνώσεις σας; Μπορούμε να μάθουμε νέα πράγματα, μπορούμε
να διαμορφώσουμε εκ νέου τις πεποιθήσεις μας, να χρησιμοποιήσουμε λέξεις με
τρόπο που διαμορφώνει τη σκέψη μας, όπως π.χ. η χρήση πιο ευγενικών λέξεων σε
άλλους σημαίνει ότι αισθάνομαι πιο ευγενικός άνθρωπος. Ξεκινήστε από τον εαυτό
σας. Δώστε προσοχή στις σκέψεις σας, στα λόγια σας, στις πράξεις σας. Στη
συνέχεια, κάντε μικρές συνειδητές αλλαγές στα μέρη που θέλετε να αλλάξετε. Και
εδώ είναι το πραγματικά καλό κομμάτι. Επηρεάζουμε τους γύρω μας, οπότε αφού
διαμορφώσετε τον εαυτό σας, αρχίστε να διαμορφώνετε τις πεποιθήσεις των
άλλων!
Στέλλα Πλιούκα
MSc Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
#Χαλκιδική #Πλιούκα
