Δεν είναι μόνο η Θεσσαλονίκη που τιμά τον Πολιούχο της Άγιο Δημήτριο, αλλά και ένα από τα πιο όμορφα χωριά της Χαλκιδικής, η Άθυτος. Η 26η Οκτωβρίου είναι ημέρα τιμής του πολιούχου Αγίου Δημητρίου και για το χωριό της Αθύτου, που τηρεί τοπική αργία.
Ο ναός Αγίου Δημητρίου ο οποίος βρίσκεται στη γραφική πλατεία της Αθύτου κτίστηκε το 1859 πάνω στα ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού. Αναφέρεται μάλιστα ότι στην Άφυτο για την ανέγερση της εκκλησίας βοήθησε ο μοναχός Φίλιππος της μονής Σίμωνος Πέτρα. Πρόκειται για τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με τρούλο, με ενσωματωμένο κωδωνοστάσιο, νάρθηκα, γυναικωνίτη και αυλή. Ιδιαίτερης καλλιτεχνικής αξίας είναι η λιθανάγλυφη παράσταση των κτητόρων στο νότιο τοίχο του ναού, καθώς και το λίθινο περιστέρι στο καμπαναριό.
Στο ναό του Αγίου Δημητρίου φυλάσσονται δύο φορητές εικόνες, του Χριστού Παντοκράτορος και της Θεοτόκου βρεφοκρατούσας, που φέρουν την επωνυμία «Ο Δίκαιος Κριτής» και «Η Αμόλυντος». Η λεπτομερής εξέταση και ανάλυση τους έδειξε ότι ανήκαν στις δεσποτικές εικόνες τέμπλου ενός άγνωστου μικρού ναού. Επειδή είναι γνωστό ότι ο ναός του Αγίου Δημητρίου της Αθύτου πυρπολήθηκε το 1821 και επανοικοδομήθηκε το 1859, θεωρείται βέβαιο ότι οι δύο εικόνες δεν προέρχονται από το ναό στον οποίο φυλάσσονται αλλά πιθανώς από κάποιο παρεκκλήσι ή εξωκλήσι του χωριού.
Στο κεντρικό κλίτος του ναού υπάρχει η εικόνα της Παναγίας της Αφυτιώτισσας(Παναγία Οδηγήτρια) έργο του 14ου αιώνα από το εργαστήριο της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη. Η εικόνα αυτή καταχωρήθηκε από 10η Εφορεία το 1974. Μετά την εξέταση, η εικόνα βρέθηκε να καλύπτεται πλήρως με μεταγενέστερο ζωγραφικό στρώμα και είχε σε σημεία μικρή ζημιά. Ο καθαρισμός και η αισθητική αποκατάσταση ολοκληρώθηκε στο εργαστήριο αποκατάστασης της Εφορείας το 2001.
Η αποκατάσταση επιβεβαίωσε την θαυμάσια τεχνική της εικόνας και είναι ένα παράδειγμα των αγιογραφιών από την εποχή των Παλαιολόγων. Η Παναγία εικονίζεται από την μέση και πάνω, με το γνωστό τύπο της Οδηγήτριας, κρατάει τον μικρό Χριστό στο αριστερό της χέρι ενώ το δεξί χέρι της είναι κάτω από το στήθος σε ένδειξη «Δέησης». Ο Χριστός ευλογεί με το δεξί χέρι και κρατά ένα χειρόγραφο ρολό στο αριστερό. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκκλησία του χωριού του Αγίου Δημητρίου της Αθύτου κάηκε κατά τη διάρκεια της μεγάλης καταστροφής της Χαλκιδικής το 1821 και επανιδρύθηκε το 1859, θα μπορούσε να υποτεθεί ότι η εικόνα προσφέρθηκε στο νεόκτιστο ναό από ένα μοναστήρι που είχε μετόχι στην περιοχή, ενδεχομένως, η Μεγίστη Λαύρα ή του Αγίου Παντελεήμονα.
Κάθε χρόνο ανήμερα της γιορτής οι κάτοικοι της Αθύτου, αλλά και πολλοί επισκέπτες εκκλησιάζονται στον Ιερό Ναό και τιμούν τον Πολιούχο τους Άγιο Δημήτριο με ευλάβεια, αλλά και την λαμπρότητα που αρμόζει στην πανηγυρική αυτή ημέρα για το χωριό της Αθύτου.
