Σήμερα το πρωί στον ομώνυμο Ιερό Ναό τελείται η Επίσημη Δοξολογία επί τη Απελευθέρωση της πόλεως της Αρναίας, ακολουθεί η εκφώνηση του πανηγυρικού της Ημέρας και στη συνέχεια η Ιερά Λιτανεία τής Θαυματουργής Εικόνας των Αγίων Αναργύρων και των Ιερών Λειψάνων στην Πόλη της Αρναίας. Αμέσως μετά θα τελεστεί η Επιμνημόσυνη Δέηση στο Μνημείο Απελευθερώσεως της Αρναίας και θα γίνει η κατάθεση Στεφάνων.
Χρονικό…Η απελευθέρωση της Αρναίας 2 Νοεμβρίου 1912…
…Σε εκτέλεση της διαταγής αυτής, ξεκινά από τη Θεσσαλονίκη το Τάγμα Κρητών στις 31 Οκτώβρη και ειδικότερα ο Ουλαμός των δύο διμοιριών του νεαρού ανθυπολοχαγού Ιωάννη Αλεξάκη, στον οποίον ανατίθεται η ειδική εντολή να σπεύσει προς το Άγιο Όρος, πριν προλάβουν να φτάσουν οι Βούλγαροι.
Στις 26 Οκτωβρίου 1912 ο Ελληνικός Στρατός, επί Πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου, με αρχηγό τον διάδοχο Κωνσταντίνο εισέρχεται στη Θεσσαλονίκη, ελευθερώνοντας την από τον τουρκικό ζυγό και προλαβαίνοντας την απέλπιδα προσπάθεια των Βουλγάρων κομιτατζήδων να την καταλάβουν.
Στις 30 Οκτωβρίου 1912, ο Δ/τής της 7ης Μεραρχίας Σωτίλης εκδίδει διαταγή προς το ονομαστό 1ο Ανεξάρτητο Τάγμα Κρητών, με διοικητή τον Γεώργιο Κολοκοτρώνη, εγγονό του πολέμαρχου του ’21 Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, πρώην εθελοντή αγωνιστή στην επανάσταση του 1897 στην Κρήτη και Μακεδονονομάχο στη Μακεδονία…
«…το υφ’ υμάς τάγμα να αναχωρήσει αμέσως ίνα μεταβεί εις Πολύγυρον, ένθα να εγκαταστήσει την έδραν αυτού και έναν ουλαμόν εις Άγιον Όρος. Εκ Πολυγύρου το Τάγμα, διαθέτον αναλόγως της ανάγκης και των περιστάσεων την δύναμιν αυτού, θα σημειώσει την ελληνικήν κατοχήν επί της Χαλκιδικής…».
Είπαμε βέβαια ότι, για τη Χαλκιδική υπήρχε ένας εισέτι σοβαρός λόγος, που αφορούσε την κατάληψη του Αγ. Όρους, προς το οποίο προσπαθούσαν να φτάσουν οι Βούλγαροι, από την περιοχή της Νιγρίτας και υπήρχε πάντα η περίπτωση να συναντηθούν τα προχωρημένα τμήματα του ελληνικού με αντίστοιχα τμήματα του προσωρινού σύμμαχου βουλγαρικού στρατού.
Γι’ αυτό μία παράγραφος της Δ/γής προς το τάγμα Κρητών αναφέρει…
«Κατά τας ανωτέρω οριζομένας ενεργείας του Τάγματος, πιθανόν να επέλθωσι προστριβαί προς συμμαχικά ημών στρατεύματα. Η φιλική, αλλά και ευσταθής προς ταύτα συμπεριφορά, δέον να χρησιμεύσει ως βάσις κατά τας μετ’ αυτών συνεννοήσεις του δ/τού του Τάγματος…».
Σε εκτέλεση της διαταγής αυτής, ξεκινά από τη Θεσσαλονίκη το Τάγμα Κρητών στις 31 Οκτώβρη και ειδικότερα ο Ουλαμός των δύο διμοιριών του νεαρού ανθυπολοχαγού Ιωάννη Αλεξάκη, στον οποίον ανατίθεται η ειδική εντολή να σπεύσει προς το Άγιο Όρος, πριν προλάβουν να φτάσουν οι Βούλγαροι.
Ο νεαρός ανθυπολοχαγός Ιωάννης Αλεξάκης που τέθηκε επικεφαλής του ουλαμού είχε γεννηθεί το 1886, στο χωριό Έξω Ποτάμοι Λασιθίου και ήταν διμοιρίτης στον 1ο λόχο του Τάγματος.
Ας παρακολουθήσουμε λοιπόν την πορεία του ουλαμού που κατευθύνεται στο Άγ. Όρος… μαζί με το υπόλοιπο τάγμα, από τα Βασιλικά, και το βράδυ διανυκτερεύει στη Γαλάτιστα, όπου ο λαός υποδέχεται θερμά το τάγμα.
Το πρωί ο ουλαμός του Αλεξάκη αποσπάται από το τάγμα και οδεύει προς τον Χολομώντα, ενώ το υπόλοιπο τάγμα οδεύει προς τον Πολύγυρο.
Από τον Άγ. Πρόδρομο (Ρεσιτνίκια) ο διοικητής Γ. Κολοκοτρώνης στέλνει αναφορά στη Μεραρχία του όπου, μεταξύ άλλων σημειώνει: «…απόψε έσομαι εις Πολύγυρον, απέστειλα δε μίαν διμοιρίαν εις Λιαρίγκοβην, μετά των σχετικών προκηρύξεων…Τέλος, εντεύθεν αποστέλλω εις Άγιον Όρος ένα Ουλαμόν…».
Αυτές οι προκηρύξεις είχαν γραφεί από τον Κολοκοτρώνη και ανακοινώνονταν σε όλα τα μέρη που έφτανε και καταλάμβανε το Τάγμα, όπως πχ στον Πολύγυρο, όπου ο Κολοκοτρώνης έφτασε το απόγευμα της 2 Νοεμβρίου και έλεγαν…
«Προς άπαντας τους κατοίκους των χωρίων και κωμοπόλεων Χαλκιδικής και Αγ. Όρους.
Εν ονόματι του Βασιλέως Γεωργίου του Α΄ καθιστώ υμίν γνωστόν ότι άπαντα τα καταληφθέντα μέρη υπό του Ελληνικού Στρατού, αδιακρίτως εθνότητος και θρησκεύματος, υπάγονται εις το εξής εις τους ελληνικούς νόμους, κατά τους οποίους θέλουσιν απολαμβάνει ισονομίας και προστασίας τιμής, ζωής και περιουσίας.
Οι Μουχτάρηδες θέλουσιν εκτελεί τα καθήκοντα των Δημάρχων μέχρις ενεργείας των εκλογών, αφού προηγουμένως ομόσωσι τον νενομισμένον όρκον εις τον Συνταγματικόν Βασιλέα των Ελλήνων.
Ο Στρατιωτικός Διοικητής Χαλκιδικής – Γ. Κολοκοτρώνης, Ταγματάρχης».
Αξιοσημείωτα όμως είναι τα γεγονότα που διαδραματίζονται εδώ, στην Αρναία, το απόγευμα της 2ας Νοεμβρίου, στις 6.30 μμ, όταν ο Ουλαμός του Αλεξάκη, ύστερα από εξαντλητική 12ωρη πορεία υπό βροχήν στον άθλιο τότε δρόμο του Χολομώντα, φτάνει στην Αρναία.
Ο κόσμος πληροφορείται αυτό το συνταρακτικό γεγονός…Τμήμα του ελληνικού στρατού, με τα σύμβολα της ελεύθερης Ελλάδας, έρχεται να φέρει το χαρμόσυνο άγγελμα της οριστικής απελευθέρωσης και της ενσωμάτωσης του τόπου στον κορμό του ελληνικού κράτους… Όλος ο κόσμος λοιπόν, μπροστά οι ιερείς, οι δάσκαλοι, οι μαθητές, ο κόσμος όλος, σπεύδει έξω από το χωριό, στην είσοδο του δρόμου από το βουνό, για να υποδεχτεί το τμήμα του στρατού.
Αυτό το μικρό τμήμα, οι δυο διμοιρίες, ουσιαστικά και τυπικά είναι η Ελλάδα, είναι η πατρίδα, που έρχεται να αγκαλιάσει και να ενσωματώσει στους κόλπους της αυτό τον πολύπαθο τόπο. Ανάλογα, λοιπόν με τη συγκλονιστική περίπτωση, είναι και τα αισθήματα και οι εκδηλώσεις αυτού του κόσμου, που σπεύδει στην υποδοχή των ελευθερωτών.
Η υποδοχή του ουλαμού στην Αρναία ήταν ενθουσιώδης και συγκινητική όπως ήταν φυσικό και περιγράφουν αυτόπτες μάρτυρες « Οι στιγμές εκείνες ήταν ανεπανάληπτες, ιερές και συγκινητικές! Ιερείς και λαός έκλαιγαν…»…η πιο χαρακτηριστική ίσως εκδήλωση είναι των δασκάλων του χωριού δ/ντή του σχολείου Νικόλαου Παπαστεργίου και Δημητρίου Τσολάκη οι οποίοι εκ μέρους όλων υποδέχτηκαν τους ελευθερωτές με ένα αυτοσχέδιο ποίημα το οποίο απαγγέλθηκε στους αξιωματικούς και τους άνδρες του Ουλαμού…
« Καλώς ήλθατε, ως φίλοι, αετοί της Ελλάδος!
Καλώς ήλθατ’, ώ φίλοι, της ενδόξου Παλλάδος.
εις τα χώματα ταύτα, τα με τόσης λαχτάρας,
εκλυτρούμενα σήμερον της πρώην κατάρας
…με το άγιον λάβαρον, την θείαν σημαίαν
εις την χώραν του κλέους, αμιγή και γενναίαν…
καλώς ήλθατε έαρ, ευωδία και δρόσος…
Καλώς ήλθες, καλλίνικε, νικηφόρε Στρατέ,
με σταυρόν, με σημαίαν, ω Στρατέ ποθητέ…
Εφραίνου, αιμόφυρτος και δύσμοιρος χώρα
Γιατί, να, ο Σωτήρ σου ελήλυθε τώρα…
…Αδέλφια, μανάδες, κορίτσια, παιδιά,
χαιρετίσωμεν όλοι την θεία Ελευθεριά …».
Στην θερμή υποδοχή και στα λόγια της προσφώνησης των δασκάλων εκ μέρους των κατοίκων … απάντησε ο Αλεξάκης …
«Αδέλφια! Σας εφέραμε την ελευθερίαν που εποθούσαμεν όλοι οι πρόγονοι και πατέρες σας επί αιώνας. Η χαρά σας είναι και χαρά μας. Θρήνου, ο καιρός πέπαφται. Μη κλαίετε! Ανέτειλεν η αυγή της Ελληνικής Ελευθερίας. Η Μακεδονία ανέστη. Εορτάσατε!».
το άρθρο επιμελήθηκε η ομάδα σύνταξης της “Χαλκιδικής Πολιτικής” και συντάχθηκε με υλικό και αποσπάσματα από κείμενα και δημοσιεύσεις του κ. Γιώργου Ζωγραφάκη
