Ενδιαφέροντα στοιχεία μας δίνει ο Σύνδεσμος Φίλων Λαογραφίας και Παράδοσης Αφύτου για τα έθιμα της παραμονής των Θεοφανείων.
Η ακολουθία του Μεγάλου Αγιασμού γινόταν τα ξημερώματα της παραμονής των Θεοφανείων. Κάποιο άτομο απο το σπίτι πήγαινε στην εκκλησία για να πάρει αγιασμό, τον οποίο τον έριχναν στους στάβλους στα ζώα, στις αποθήκες, στα χωράφια, στο αμπέλι και όπου αλλού ήθελαν.
Ο Ιερέας του χωριού φορώντας το πετραχήλι και κρατώντας ένα ματσάκι ξερού βασιλικού, το μπακράτσι με τον αγιασμό και το σταυρό πήγαινε σε όλα τα σπίτια για να τα “φωτίσει”. Μπαίνοντας στο κάθε σπίτι ράντιζε με τον αγιασμό, ψάλλοντας το “Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε”, όλο το σπίτι και βέβαια τα λουκάνικα τα οποία ήταν κρεμασμένα στην τέμπλα και μέχρι τότε δεν τα πείραζε κανείς. Η νοικοκυρά του σπιτιού έριχνε κάποιο νόμισμα στο μπακράτσι και έδινε στο παιδί που ακολουθούσε τον Ιερέα και είχε κρεμασμένο στους ώμους του ένα δισάκι ένα λουκάνικο, πορτοκάλια και διάφορα άλλα δώρα.
Το κάψιμο των τζακιών
Το πρωί της παραμονής ο νοικοκύρης του σπιτιού έβαζε φωτιά στην καμινάδα του τζακιού για να “κάψει τους Καλικάντζαρους” οι οποίοι έμπαιναν στο σπίτι απο την καμινάδα για να βρουν κάτι απο το σφαχτό του γουρουνιού για να φάνε. Μπαίνοντας στο σπίτι έλεγαν:
Θκειά λουκάνικο θκειά παστό
Θκειά λιγάκι ποσουρτή
δώσ’ κι εμένα, φάε κι σύ,
από μέσα απ’ το ταψί.
Στη συνέχεια μάζευε την στάχτη και την έριχνε γύρω απο το σπίτι, στις αποθήκες και στα χωράφια.
Στη φωτογραφία ο Ιερέας Παναγιώτης Χρηστίδης “φωτίζει” το χωριό στις 5 Ιανουαρίου 1975, μαζί με κάποιο παιδί του χωριού
