Συνολικά πέντε Ειδικά Σχολεία λειτουργούν στην Περιφερειακή Ενότητα Χαλκιδικής, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των ΑμεΑ συμπολιτών μας. Πρόκειται για σχολεία που παρά το στίγμα που ενδεχομένως κουβαλούν, στοχεύουν στον σχεδιασμό εξατομικευμένων ψυχοπαιδαγωγικών προγραμμάτων για την κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών μαθητών που αντιμετωπίζουν αναπτυξιακές δυσκολίες.
Πιο συγκεκριμένα, τα Ειδικά Σχολεία εξυπηρετούν παιδιά και νέους με ειδικές ανάγκες και έχουν σκοπό τη σωστή εκπαίδευσή τους και την αναγνώριση των ιδιαίτερων ικανοτήτων τους. Παράλληλα, αποσκοπούν στην κοινωνική τους ένταξη, στην ανάπτυξη ικανοτήτων αυτόνομης διαβίωσης και στην παροχή ψυχολογικής υποστήριξης τόσο στα ίδια τα παιδιά όσο και στις οικογένειές τους. Οι δραστηριότητες που προσφέρονται, παρότι διαφέρουν ανά περίπτωση, περιλαμβάνουν λογοθεραπεία, γυμναστική, φυσιοθεραπεία, καθώς και εργαστηριακά μαθήματα για την ανάπτυξη δεξιοτήτων, όπως κηπουρική, ζωγραφική, μουσική και μαγειρική.
Όσον αφορά τη Χαλκιδική, τα ειδικά σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ανέρχονται συνολικά σε πέντε: τρία Δευτεροβάθμια, δύο Εργαστήρια Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΕΕΚ) και ένα Ενιαίο Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο – Λύκειο (ΕΝΕΕΓΥΛ), και δύο Πρωτοβάθμια, ένα στην Πορταριά και ένα στον Πολύγυρο.
Σε επίπεδο Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης παρέχεται το σύνολο των μαθημάτων που παρέχονται και στα υπόλοιπα τυπικά σχολεία
Ξεκινώντας από την Πρωτοβάθμια εκπαίδευση και συγκεκριμένα το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο, η νεαρότερη ηλικία που μπορεί να εγγραφεί ένας μαθητής είναι τα έξι έτη και μπορεί να παραμείνει έως και τα 15 έτη. Σε αυτό φοιτούν μαθητές που διαθέτουν είτε διάγνωση από το ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ., είτε από κάποιο δημόσιο νοσοκομείο που διαθέτει παιδοψυχιάτρους. Συνήθως είναι παιδιά που καλύπτουν μεγάλο φάσμα μορφών αναπηρίας σχετιζόμενης με νευρολογικά προβλήματα, με αυτισμό, με ψυχοκινητική καθυστέρηση, με νοητική ανεπάρκεια, με εγκεφαλική παράλυση, καθώς και με λοιπές παρεμφερείς δυσκολίες.
Σύμφωνα με τον διευθυντή του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Νέας Προποντίδας κ. Κασκανιώτη Ανδρέα, το πρόγραμμα φοίτησης των μαθητών είναι εξατομικευμένο και προσαρμόζεται με βάση τις κατά περίπτωση ανάγκες. Η κατανομή των τάξεων δεν γίνεται απαραίτητα με βάση το ηλικιακό κριτήριο αλλά προκύπτει έπειτα από συνεδρίαση του συνόλου των εκπαιδευτικών, στην αρχή κάθε χρονιάς, οι οποίοι και αξιολογούν τις διαγνώσεις και τις εκθέσεις που αφορούν τους μαθητές.
«Για τα δεδομένα της Χαλκιδικής και ευρύτερα της Κεντρικής Μακεδονίας είμαστε από τα μεγάλα σχολεία. Έχουμε περίπου 30 παιδιά στο Ειδικό Δημοτικό και 11 παιδιά στο Ειδικό Νηπιαγωγείο», σημειώνει ο κ. Κασκανιώτης.
Ένα φλέγον ζήτημα σύμφωνα με την εκπαιδευτική κοινότητα που απασχολεί τους γονείς διακαώς αφορά το γιατί να προτιμήσει ένας γονέας ένα ειδικό σχολείο. Η απάντηση απλή: Τα σχολεία αυτά στελεχώνεται από δασκάλους ειδικής αγωγής που είναι εξειδικευμένοι πάνω στις ιδιαιτερότητες των παιδιών. Αξίζει να σημειωθεί πως τουλάχιστον σε επίπεδο Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης παρέχεται το σύνολο των μαθημάτων που παρέχονται και στα υπόλοιπα τυπικά σχολεία.
Εργαστήρια Ειδικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης
Εν συνεχεία, σε επίπεδο Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης τα ΕΕΕΕΚ αποτελούν σχολικές μονάδες ουσιαστικής αγωγής που σκοπό έχουν με το πέρας της αποφοίτησης του μαθητή την κατάρτιση, ενός σημαντικού αριθμού εξ’ αυτών, σε μία επαγγελματική εξειδίκευση. Οι ειδικότητες που συναντώνται κατά βάση είναι αυτές της Γεωπονίας, της Εκπαιδευτικής Κουζίνας, των Οικοδομικών, της Χειροτεχνίας, της Κεραμικής, των Τουριστικών Επαγγελμάτων κ.α.., ενώ το τελευταίο έτος προβλέπεται και πρακτική άσκηση εξάμηνης διάρκειας. Με αυτόν τον τρόπο οι ΑμεΑ συμπολίτες μας έχουν πρόσβαση στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή εντασσόμενοι ομαλώς στο κοινωνικό σύνολο.
Πέραν όμως του πρακτικού σκέλους, τα στοιχεία που δομούν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα απαρτίζονται από το πρώτο: που περιλαμβάνει τα μαθήματα όπως αυτά ενός τυπικού Γενικού Λυκείου όπως Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσική Αγωγή, Μουσική, Η/Υ κλπ. Το δεύτερο σκέλος σχετίζεται με την υποστήριξη του μαθητή και περιλαμβάνει ειδικές παροχές όπως αυτές του κοινωνικού λειτουργού, του ψυχολόγου, του λογοθεραπευτή, του φυσιοθεραπευτή, του εργοθεραπευτή κλπ.
«Σε εμάς φοιτούν μαθητές οι οποίοι αντιμετωπίζουν ενδεχομένως μαθησιακές δυσκολίες, αλλά κατά βάση φοιτούν παιδιά με αυτισμό, μαθητές με νοητική στέρηση, με σύνδρομο down και με διάφορες άλλες αναπηρίες, ενώ υπάρχουν και μαθητές με πολυαναπηρίες», εξηγεί ο Αναπληρωτής Διευθυντής του ΕΕΕΚ Νέας Ποτίδαιας κ. Παπανικολάου Κωνσταντίνος. Παράλληλα όπως σημειώνει στο σχολείο φοιτούν ταυτοχρόνως και μαθητές που έχουν μία νοητική ικανότητα στο όριο, οι οποίοι ωστόσο αντιμετωπίζουν σε σημαντικό βαθμό μαθησιακές δυσκολίες. Όπως εκτιμά ο εκπαιδευτικός, «πρόκειται για μαθητές που ενδεχομένως για οικονομικούς, κοινωνικούς και οικογενειακούς λόγους δεν υποστηρίχθηκαν στην κατάλληλη φάση της εκπαίδευσής τους με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται ακόμα και στην ανάγνωση».
«Το δικό μας σχολείο διαθέτει, έπειτα από σχετικές αποφάσεις, εργαστήριο Γεωπονίας και Χειροτεχνίας. Αυτές τις δύο εξειδικεύσεις προσφέρουμε στους μαθητές μας», σημειώνει ο αναπληρωτής διευθυντής του ΕΕΕΚ Ν. Προποντίδας. Πρόκειται για ένα μικρό σχετικά σχολείο συναρτήσει με αντίστοιχα αστικών περιοχών, με περίπου 20 μαθητές.
«Αγκάθι» το κτηριακό πρόβλημα για τα Ειδικά Σχολεία
«Το κύριο πρόβλημα στο κομμάτι το δικό μας, σχετίζεται με τη στελέχωση με μόνιμο προσωπικό. Σε μεγάλο βαθμό είναι αναπληρωτές κάτι που σημαίνει ότι φέτος διδάσκουν εδώ και του χρόνου μπορεί να μη διδάσκουν στο σχολείο μας. Αυτό είναι ένα πρόβλημα, γιατί οι μαθητές μας εάν δεν δεθούν με τον εκπαιδευτικό και δεν κερδίσει την εμπιστοσύνη τους είναι δύσκολο να συνεργαστούν. Εκεί που ουσιαστικά πάει να επιτευχθεί αυτός ο στόχος υπάρχει περίπτωση να απομακρυνθεί ο εκπαιδευτικός», σημειώνει ο κ. Παπανικολάου.
Παράλληλα, όπως τονίζει «το δεύτερο κομμάτι σχετίζεται με τα κτηριακά μέσα. Δυστυχώς ελάχιστα σχολεία στεγάζονται σε κτήρια που ανταποκρίνονται πλήρως στις ανάγκες των μαθητών σε επίπεδο λειτουργικότητας αλλά και υλικοτεχνικής υποδομής. Άλλα σχολεία της Χαλκιδικής στεγάζονται σε ορόφους παλιού ΚΕΠ και άλλα στις εγκαταστάσεις παλιού νοσοκομείου. Εμείς για παράδειγμα στεγαζόμαστε σε παλιές εγκαταστάσεις της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, οι οποίες είναι πάνω στο διατείχισμα της Ποτίδαιας, όπου οι δυνατότητες παρέμβασης είναι πολύ λίγες, αφενός γιατί είμαστε φιλοξενούμενοι και αφετέρου επειδή βρισκόμαστε σε αρχαιολογικό χώρο και δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα. Παράλληλα όμως δεν βρισκόμαστε και σε έναν αστικό ιστό όπου θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε τις δραστηριότητες που θα θέλαμε και που έχουν ανάγκη οι μαθητές, όπως η φυσιολογική συναναστροφή με την τοπική κοινότητα».
Παρόμοια εικόνα μεταφέρει και ο κ. Κασκανιώτης ο οποίος σημειώνει πως «το κτηριακό είναι σίγουρα ένα πρόβλημα, όπως για όλα τα Ειδικά Σχολεία. Βέβαια εδώ έχει εγκριθεί η κατασκευή ενός καινούργιου κτηρίου 5.000 μαθητών. Είναι στη διαδικασία της δημοπράτησης και ελπίζουμε σε εύλογο χρονικό διάστημα να μπορέσουμε να εγκατασταθούμε εκεί».
«Πολλοί γονείς έρχονται φοβισμένοι»
Παράλληλα ο κ. Κασκανιώτης τονίζει ότι «πολλοί γονείς όταν έρχονται για πρώτη φορά εδώ είναι φοβισμένοι, γιατί η έννοια του ειδικού σχολείου γενικά στην κοινωνία είναι λαθεμένη και δεν έρχονται παρά μόνο όταν θεωρούν ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτε άλλο. Τώρα τελευταία ακούγεται πολύ η συμπερίληψη και έτσι πρέπει να είναι: όλα τα παιδιά σε ένα σχολείο. Όμως η συμπερίληψη είναι σα το μαχαίρι σε κάποιες περιπτώσεις. Είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για να κόψουμε το ψωμί και τα φρούτα αλλά άμα πάμε να κόψουμε ένα κλαδί τότε και το μαχαίρι θα χαλάσει και το δέντρο θα πληγωθεί. Άρα λοιπόν τα ειδικά σχολεία είναι δομές για παιδιά που δε μπορούνε να ανταποκριθούν σε ένα γενικό σχολείο. Πολλοί γονείς πηγαίνουν τα παιδιά τους σε τυπικά σχολεία θεωρώντας ότι μπορούν να ανταποκριθούν πλήρως. Όσο προχωράν τα χρόνια όμως πολλά παιδιά αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούνε ενδεχομένως να αντεπεξέλθουν και φτάνουν στο σημείο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας: ‘Δεν μπορώ να τα καταφέρω, άρα δεν κάνω τίποτα!’. Σε ένα Ειδικό Σχολείο με ένα ολιγομελές τμήμα, βρίσκουμε τα δυνατά σημεία κάθε παιδιού, τονίζονται οι δεξιότητες και οι ικανότητες που έχουν και πάνω σε αυτές μπορούμε να χτίσουμε, ούτως ώστε και γνωστικά να προχωρήσει το παιδί, αλλά και να χτίσει έναν εσωτερικό κόσμο καλύτερης αυτοεικόνας και αυτοεκτίμησης».
