Το Σάββατο στις 25 Φεβρουαρίου 2023 και ώρα 12:00 θα πραγματοποιηθούν οι “Χαχαντούρες” στη παλιά βρύση της Νικήτης.
Θα υπάρχει ζωντανή μουσική με ορχήστρα, τσίκνισμα, φωτιές και θα πραγματοποιηθεί διαγωνισμός καλύτερης αυτοσχέδιας παιδικής στολής και ενηλίκων!
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί από το Π.Σ.Ν Μέθεξις, από το Σύλλογο Γυναικών Νικήτης και τον Α.Ο.Σ οι Σίθωνες.
Γνωρίζετε τι είναι οι “Χαχαντούρες” στη Νικήτη ή αλλιώς οι φωτιές της Αποκριάς;
Δείτε τη σχετική ανάρτηση των συλλόγων για τις “Χαχαντούρες”:
Όλοι οι Νικητιανοί και οι Νικητιανές που διάγουμε την περίοδο της μέσης ηλικίας του βίου μας , έχουμε ακούσει από τους γονιούς μας ιστορίες που αφορούν στις φωτιές που άναβαν την τελευταία Κυριακή του Τριωδίου , της Τυροφάγου ή Τυρινής . Ακούσαμε επίσης και για τους επικούς πετροπολέμους που διεξάγονταν μεταξύ των γειτονιών του “Κότσ΄κα” και του “Τζιρώνη” κι αργότερα αυτών του Κάμπου . Με την έλευση της Κυριακής του Τελώνου και Φαρισαίου , όταν άνοιγε το Τριώδιο δηλαδή , οι μπαρουτοκαπνισμένοι Νικητιανοί νεανίες ξεχύνονταν στους αγρούς για να συγκεντρώσουν την απαραίτητη καύσιμη ύλη που την απόθεταν στις κορυφές από τις τούμπες , όπου θα φουντώνανε οι φωτιές . Κατά την διάρκεια των τριών εβδομάδων θεωρείτο ύψιστη προσβολή αν κάποιοι έκλεβαν μέρος από την καύσιμη ύλη των άλλων ή ακόμη κι αν έπαιρναν μια χούφτα χώμα ο ένας από την τούμπα των άλλου , γεγονός που έχει άμεση προβολή στην αρχαία ελληνική πραγματικότητα , είναι γνωστή σ΄ όλους μας η αντίδραση του Σπαρτιάτη Λεωνίδα όταν οι Πέρσες αγγελιοφόροι ζήτησαν να τους παραδώσει γή και ύδωρ από την λακωνική γή. Την τελευταία Κυριακή άναβαν τις φωτιές και συγκεντρώνονταν όλοι μαζί φιλιωμένοι στην τούμπα της γειτονιάς που είχε την μεγαλύτερη “χαχαντούρα”* (ηχομιμητική λέξη που μιμείται τον θόρυβο της φωτιάς)και χόρευαν και γλεντούσαν μέχρι τ΄ς χαραές .
Από την πλευρά του ετήσιου λαϊκού εορτολογικού κύκλου, η άνοιξη αποτελεί μια οριακή και μεταβατική περίοδο. Το πέρασμα από την αφορία του χειμώνα στην ανοιξιάτικη ευφορία, σημαδεύεται από μια σειρά πανάρχαιων εθίμων, που κατά κανόνα ανήκουν στον κύκλο της σποράς και της βλάστησης, ορισμένα από τα οποία έχουν ενταχθεί και στο λαϊκό εορτολόγιο των ορθοδόξων λαών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, παρά την μεγάλη αντίθεση της Εκκλησίας […]
Στον κύκλο αυτών των αντιλήψεων έχουν την ρίζα τους και οι θρησκευτικές ιδέες που σχετίζονται με τον νέο θνήσκοντα και αναστημένο θεό, οι οποίες υπάρχουν σε πολλούς λαούς της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου και της Εγγύς Ανατολής, εκεί δηλαδή όπου πρωτοδημιουργήθηκε και άνθισε ο πολιτισμός. Σύμφωνα μάλιστα με μια άποψη, οι ιδέες αυτές, που καθορίζουν τον εθιμικό χαρακτήρα της άνοιξης, δημιουργήθηκαν ήδη κατά την πρώϊμη νεολιθική περίοδο, τότε που ο άνθρωπος εγκαταστάθηκε μόνιμα σε έναν τόπο και από τροφοσυλλέκτης έγινε τροφοπαραγωγός, καθώς απαντούν μεταφυσικά στις αναζητήσεις και τις αγωνίες μιας κατά βάση αγροτοκτηνοτροφικής ανθρώπινης κοινωνίας.
Σ΄αυτό το διπολικό σχήμα “θάνατος , ανάσταση” εντάσσεται και το έθιμο των φωτιών στη Νικήτη . Οι χαχαντούρες με την εξαγνιστική τους ισχύ που συντάσσουν τον κόσμο γύρω από την ιερή φλόγα τους , προηγούνται του Έαρος και της Ανάστασης στην ουσία για να τις προαναγγείλουν αλλά και για να εξαγνίσουν τα υποκείμενα της κοινότητας και εξαγνισμένα να περάσουν στην Καθαροδευτέρα και την Σαρακοστή .
Τέτοιου είδους έθιμα δεν συναντώνται μόνο στην Ελλάδα ή στην Ευρώπη . Από τα πανάρχαια χρόνια μαγικοθρησκευτικές τελετουργίες πραγματοποιούνταν σ΄όλη την υφήλιο , με τους τελεστές να προσπαθούν να αναπαραστήσουν τη διάβαση από τον θάνατο στη ζωή , από το κρύο και το σκότος του χειμώνα στη ζέστη και το φως του καλοκαιριού . Στην Ευρώπη και μετά τον εκχριστιανισμό της , τα έθιμα αυτά υιοθετούνται και ενσωματώνονται χωρίς πρόβλημα στη νέα θρησκεία και αποτελούν μία από τις πολλές σύγχρονες εκφάνσεις προχριστιανικών στοιχείων που επιβιώνουν στο πλαίσιο των σύγχρονων εθιμικών εορτών . Έτσι κατά τη διάρκεια του Τριωδίου συμβιώνουν προ και μεταχριστιανικά τελετουργικά μέρη της επίσημης χριστιανικής λατρείας αλλά και της λαϊκής που οι πιστοί δεν βιώνουν ως ως αντιμαχόμενα αλλά ως αλληλοσυμπληρούμενα.
Ο νεοσύστατος πολιτιστικός σύλλογος “ΜΕΘΕΞΙΣ” , ο Σύλλογος Γυναικών Νικήτης και ο Α.Ο.Σ. “ ΟΙ ΣΙΘΩΝΕΣ” , αποφάσισαν να συνεργαστούν και να αναβιώσουν το έθιμο των αποκριάτικων φωτιών που σταμάτησε να τελείται περίπου στα μέσα της δεκαετίας του 1960 . Αποφασίσθηκε επίσης να του δώσουμε το όνομα “Χαχαντούρες” . Προσδοκία μας είναι στα επόμενα χρόνια να υπάρξει συνεργασία μεταξύ κι άλλων συλλόγων του Δήμου έτσι ώστε να γεννηθεί μια εκδήλωση που μπορεί να λάβει την πανελλήνια αναγνώριση . Φέτος η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην τοποθεσία “Παλιά Βρύση” στην Νικήτη το Σάββατο 25 Φλεβάρη.
Η εναρξή του ορίζεται στις 12.00 και η λήξη του είναι κάτι που δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί ακόμη…….
*Χαχαντούρα ,η, η πολύ μεγάλη φωτιά. Νικητιανό Γλωσσάρι , Δημήτριος Δημαράς , έκδοση Δήμος Σιθωνίας 2017 , σελ. 280
