Μοναδική σε ομορφιά και ιστορία η κεντρική εκκλησία της Φούρκας στην Κασσάνδρα, είναι το πρώτο κτίσμα που αναδεικνύεται μέσα από το έργο της ανάπλασης που εκτελείται στο χωριό. Οι Τρεις Ιεράρχες, που κατασκευάστηκαν σε σχέδια του Φουρκιώτη αρχιτέκτονα, Ξενοφώντα Παιονίδη, είναι ορατοί από κάθε δρόμο, κάθε γωνιά του χωριού, και η εκκλησία κρατά την παράδοση και τη μνήμη άσβεστη. Αρκεί κανείς να γνωρίζει πως πίσω από το ιερό της εκκλησίας βρίσκεται το μνημείο πεσόντων Φουρκιωτών κατά την περίοδο 1840 – 1930.
«Όλη η ανάπλαση της Φούρκας έγινε με στόχο να αναδείξει τα κτίρια του χωριού, και με επίκεντρο τον Ιερό Ναό των Τριών Ιεραρχών. Θα συνεχίσουμε να προβάλλουμε την ιστορία της Κασσάνδρας με κάθε τρόπο. Σημαντικό κομμάτι της ιστορίας μας είναι ο Ξενοφών Παιονίδης, ο αρχιτέκτονας με καταγωγή από τη Φούρκα, που άφησε το αποτύπωμά του σε όλη τη Χαλκιδική με τα μοναδικά κτίσματα ως σχολεία», τόνισε η δήμαρχος Κασσάνδρας Αναστασία Χαλκιά.
Όπως μας λέει από την πλευρά της η πρόεδρος της κοινότητας Φούρκας Αθανασία Καρούτσου, στην εκκλησία παλαιότερα λειτούργησε και δημοτικό σχολείο στον γυναικωνίτη. «Η εκκλησία των Τριών Ιεραρχών είναι η κεντρική μας ενορία και από αυτό το μέρος ξεκινά όλο το έργο της ανάπλασης. Παράλληλα όμως, με το εν λόγω έργο, απομακρύνθηκε και ένα τοιχίο που έκρυβε μέχρι τώρα μια άλλη εκκλησία μας, την Αγία Παρασκευή. Πλέον και αυτή η εκκλησία είναι ορατή από το χωριό», αναφέρει η πρόεδρος και αποκαλύπτει ότι η επόμενη προσπάθεια της τοπικής κοινότητας με τον δήμο είναι να φιλοτεχνηθεί η προτομή του αρχιτέκτονα Ξ. Παιονίδη, ενώ ήδη δόθηκε το όνομά του στην κεντρική οδό της Φούρκας.
Ποιος ήταν οι αρχιτέκτονας Ξενοφώντας Παιονίδης
Ο Ξενοφών Παιονίδης γεννήθηκε το 1863 στη Φούρκα Χαλκιδικής και πέθανε το 1933 όταν υπέστη έμφραγμα, στη διάρκεια γεύματος με τους μοναχούς, ευρισκόμενος στην Ιερά Μονή της Αγίας Αναστασίας.
Θεωρείται από τους πιο σπουδαίους, ίσως ο σπουδαιότερος αρχιτέκτονας της εποχής του, τέλη 19ου και αρχές 20ου αιώνα, μαζί με άλλα μεγάλα ονόματα της εποχής. Η καταγωγή του από τη Φούρκα Κασσάνδρας υπήρξε ευτύχημα όχι μόνο για την εν λόγω χερσόνησο, αλλά ολόκληρη τη Χαλκιδική, αφού με σχέδιά του χτίστηκαν το ημιγυμνάσιο Πολυγύρου, τα δημοτικά σχολεία της Ορμύλιας ,της Νικήτης, του Παρθενώνα, των Βραστών, της Κασσανδρείας, της Συκιάς κ. α., όπως επίσης και τα σχολεία της Επανωμής, του Σοχού, της Όσσας, των Βασιλικών, αλλά και η εκκλησιαστική σχολή της Μονής Αγίας Αναστασίας, η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου στη Βέροια και τα διοικητήρια των Σερρών και του Μοναστηρίου. Τέλος είχε κάνει τα σχέδια για το νέο Συνοδικό Μέγαρο της μονής Ιβήρων στο Άγιο Όρος, το έργο όμως δεν ολοκληρώθηκε εξαιτίας του Α’ Παγκοσμίου πολέμου. Ακόμη σχεδίασε το 1911 το Παρθεναγωγείο Κοζάνης (σημερινό Δημοτικό Σχολείο Χαρίσιος Μούκας) με την πρωταρχική ονομασία “Εκπαιδευτήρια Θηλέων”, όπως αναγράφει επικρεμάμενη επί της κυρίας εισόδου μαρμάρινη επιγραφή.
Στη Θεσσαλονίκη άφησε το στίγμα του με το Παπάφειο Ορφανοτροφείο, αντιπροσωπευτικό δείγμα του κλασικισμού, που χτίστηκε κατά την περίοδο 1894 -1904 με δωρεά του Ιωάννη Παπάφη. Δικαίως θεωρείται ως ο αρχιτέκτονας που με τα έργα του, στα οποία κυριαρχούσαν ο νεοκλασικισμός και ο εκλεκτικισμός, διαμόρφωσε το νέο αρχιτεκτονικό πρόσωπο της πόλης μετά την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος.
Θα συνεχιστεί η ανάπλαση και το καλοκαίρι
Οι κάτοικοι της Φούρκας δεν έχουν κρύψει από την πρώτη στιγμή τον ενθουσιασμό τους για το έργο της ανάπλασης που αλλάζει την όψη όλου του χωριού. Σύμφωνα με την πρόεδρο, δεν αποκλείεται το έργο, με μια κανονική ροή χρηματοδότησης, να έχει ολοκληρωθεί στα τέλη καλοκαιριού και πάντως πριν από τις εκλογές της αυτοδιοίκησης.
Στόχος του έργου, που έχει προϋπολογισμό μελέτης σχεδόν 2,5 εκατ. ευρώ, είναι να αναδείξει τον παραδοσιακό χαρακτήρα της δημοτικής κοινότητας και να ενισχύσει το ιστορικό της ανάγλυφο, εκσυγχρονίζοντας παράλληλα όλες τις υποδομές της. Με την ολοκλήρωση του έργου θα επιτευχθεί η ολική ανάπλαση της δημοτικής κοινότητας και σειρά τμηματικών παρεμβάσεων με την κατασκευή υψηλής ποιότητας υποδομών που θα συντελέσουν στη λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση και θα συμβάλλουν στην βελτίωση της καθημερινότητας των κατοίκων.
