Χαλκιδική: Η αρχαία Ποτίδαια βγαίνει στο φως

Η παρέμβαση που θα γίνει εκτείνεται σε μήκος περίπου 1200μ. από τον Τορωναίο κόλποανατολικά μέχρι τον Θερμαϊκό στα δυτικά. Στον χώρο αυτό οι μελετητές τοποθετούν την ύπαρξη της αρχαίας Ποτίδαιας, της μετέπειτα ελληνιστικής Κασσανδρείας και τέλος το βυζαντινό «πολίχνιον ή κάστρον της Κασσανδρείας».

Αποτελεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΦΕΚ 871/Β/24-10-1991) και συνιστά ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της Χαλκιδικής, που εντυπωσιάζει προβάλλοντας εν μέσω του πυκνοδομημένου οικισμού της Νέας Ποτίδαιας. Στην Επανάσταση του 1821 λειτούργησε ως γραμμή άμυνας των εξεγερμένων Χαλκιδικιωτών, με αρχηγό τον Εμμανουήλ Παππά, προκειμένου να συγκρατήσουν την προέλαση του οθωμανικού στρατού. Προορισμός του διατειχίσματος ήταν να κλείνει τη στενή είσοδο της χερσονήσου της Κασσάνδρας, ώστε να προστατεύεται ο παραγωγικός της χώρος από εχθρικές επιδρομές. Σήμερα το ανώτερο σωζόμενο ύψος του διατειχίσματος, φτάνει τα 8μ. και το πάχος του κυμαίνεται μεταξύ 1,50 και 3μ., ενώ διασώζονται ακόμη 17 πύργοι.

Τι αλλάζει στην εικόνα της Ν. Ποτίδαιας

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους αρμόδια για την προστασία του μνημείου, σε συνεργασία με τον δήμο Ν. Προποντίδας, εκπόνησε την προμελέτη, ενώ σκοπός όλου του έργου είναι η δημιουργία ενός ήπιου περιβάλλοντος χώρου, όπου το μνημείο να αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η ανάδειξή του και παράλληλα η συνολική εικόνα να συμβάλλει στην αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής.

Με γνώμονα την αστική ανάπλαση της περιοχής, γίνεται προσπάθεια να ενταχθεί το μνημείο στα δρώμενα του οικισμού, είτε στο πλαίσιο μιας περιήγησης αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, είτε ενός απλού περιπάτου αναψυχής. Πρόκειται για μια διεξοδική περιήγηση στη συγκεκριμένη περιοχή του διατειχίσματος, στην οποία εναλλάσσονται καθιστικά και χώροι διαμορφωμένου πρασίνου και περιλαμβάνει τρείς περιοχές:

• Η πρώτη περιοχή που προτείνεται να διαμορφωθεί είναι το τμήμα από τον πύργο Π12 έως τον πύργο Π15, συνολικού μήκους περίπου 200μ.
• Η δεύτερη περιοχή που προτείνεται να διαμορφωθεί είναι το τμήμα που περιβάλλει τον πύργο Π19. Η συνολική περιοχή παρέμβασης έχει επιφάνεια 650τ.μ περίπου.
• Η τρίτη περιοχή που περιλαμβάνει η πρόταση είναι το τμήμα που στην υπάρχουσα κατάσταση υπάρχει μια πλατεία στο τμήμα γης ανάμεσα στο αλιευτικό καταφύγιο που βρίσκεται βόρεια του διατειχίσματος και στο δυτικό θαλάσσιο όριο της περιοχής, η οποία ενώ έχει άμεση οπτική επαφή με το θαλάσσιο τμήμα του διατειχίσματος (Π17-Π18).

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι υψηλής θερμικής συμπεριφοράς και αισθητικά συμβατά, αλλά όχι ανταγωνιστικά ως προς τα υλικά του διατειχίσματος και των λοιπών αρχαιολογικών ευρημάτων.

Ακόμη στη μελέτη προτείνεται ο εμπλουτισμός της φύτευσης με ενδημικά είδη δέντρων και μικρών θάμνων προκειμένου να τονιστούν οπτικές φυγές, να σκιαστούν τοπικά περιοχές στάσης και κίνησης, να βελτιωθεί το μικροκλίμα και να αναβαθμιστεί αισθητικά.

Ο φωτισμός ανάδειξης του μνημείου, γίνεται από το επίπεδο του εδάφους με ενδοδαπέδιους προβολείς ασυμμετρικής δέσμης και φωτισμό του μνημείου με γραμμικά ενδοδαπέδια φωτιστικά LED. Ο γενικός φωτισμός θα είναι διακριτικός και δεν θα ανταγωνίζεται τον φωτισμό ανάδειξης του μνημείου, αλλά ικανός να εγγυηθεί τη σωστή λειτουργία και την ασφάλεια του χώρου, αποφεύγοντας τη θάμβωση. Επίσης, προτείνεται ο νυχτερινός φωτισμός των πύργων Π17-Π18 με προβολείς από τη στεριά.

Η πρόταση περιλαμβάνει ακόμη την ψηφιακή εικονική αναπαράσταση των δρώμενων γεγονότων της επανάστασης του 1821, που διαδραματίστηκαν στην περιοχή αυτή, με προβολή του υλικού επί του διατειχίσματος, δημιουργώντας έτσι μια εικονική πραγματικότητα που θα εντυπωσιάζει, αλλά και θα ενημερώνει σε ιστορικά στοιχεία τον θεατή.

Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU.

Η συνολική προθεσμία κατασκευής του έργου ορίζεται σε δεκαοχτώ μήνες και αρχίζει από την υπογραφή της σύμβασης.

*Δημοσιεύθηκε στη “ΜτΚ” στις 11.06.2023