Η αυγή της 29ης Μαΐου 1453 βρήκε την Κωνσταντινούπολη περικυκλωμένη από τις ορδές του Μωάμεθ του Πορθητή. Η Πόλη για περισσότερους από δέκα αιώνες φάρος του Ελληνισμού, κέντρο της Ορθοδοξίας και καρδιά του Βυζαντίου ,στεκόταν μόνη απέναντι σε μια ανερχόμενη αυτοκρατορία με πίστη, αριθμητική υπεροχή και ισχυρό στρατηγικό όραμα.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, από το 330 μ.Χ. έως το 1453, έζησε για 1.123 χρόνια. Ήταν ένας κοσμοπολίτικος πυλώνας που συνδύαζε τον ρωμαϊκό θεσμικό κορμό με το ελληνικό πνεύμα και την ορθόδοξη πίστη. Όμως, η πτώση της δεν υπήρξε αιφνίδια ήταν το αποτέλεσμα βαθιών, διαρκών και σύνθετων αιτίων.
Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος, τελευταίος Αυτοκράτορας των Ρωμαίων, στάθηκε ως ύστατος υπερασπιστής. Πολέμησε στις επάλξεις ως απλός στρατιώτης και έπεσε ηρωικά, αρνούμενος να εγκαταλείψει την Πόλη. «Δεν είναι δυνατόν εγώ ζωντανός να εγκαταλείψω την πόλη», ήταν τα ιστορικά του λόγια.
Γιατί έπεσε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία;
Η πτώση της Βασιλεύουσας υπήρξε αποτέλεσμα:
-
Εσωτερικής αποδυνάμωσης και διοικητικής παρακμής: Η Αυτοκρατορία είχε χάσει τον έλεγχο μεγάλων εδαφών και επαρχιών, η φορολογία ήταν άδικη, ενώ η διαφθορά και η πολιτική αστάθεια έφθειραν τον κρατικό μηχανισμό.
-
Διχόνοια και έλλειψη ενότητας: Οι θρησκευτικές έριδες (Ορθοδοξία – Καθολικισμός), οι εμφύλιες διαμάχες και η πικρία για τη Δ’ Σταυροφορία (1204) διέλυσαν τη συνοχή και την πίστη στην Αυτοκρατορική Αρχή.
-
Οικονομική εξάντληση: Η Πόλη ήταν πια απομονωμένη, με άδεια ταμεία, εξαρτημένη από δυτικές “βοήθειες” που ποτέ δεν ήρθαν ουσιαστικά.
-
Τεχνολογική και στρατιωτική υστέρηση: Οι Οθωμανοί διέθεταν πλέον υπεροχή σε αριθμό, πυροβολικό και οργάνωση με κύριο όπλο τα τεράστια κανόνια του Ούγγρου Ουρβανού, που συνέτριψαν τα αρχαία τείχη.
-
Γεωπολιτική απομόνωση: Η Δύση αδιαφόρησε ουσιαστικά. Η «Ένωση των Εκκλησιών» δεν έπεισε τον λαό, και οι βοήθειες της Δύσης δεν ανταποκρίθηκαν στην κρισιμότητα των στιγμών.
Για 53 μέρες, οι λίγοι υπερασπιστές της Πόλης κράτησαν με ηρωισμό. Ώσπου, την αυγή της 29ης Μαΐου, η Κερκόπορτα μια μικρή πύλη των τειχών έμεινε αφύλακτη. Οι Οθωμανοί εισέβαλαν και η Πόλη έπεσε.
Το Άγιο Βήμα βεβηλώθηκε. Οι καμπάνες σίγησαν. Το Βυζάντιο έσβησε από τον χάρτη.
Κι όμως, η Άλωση δεν ήταν το τέλος. Ήταν η απαρχή ενός μεγάλου εθνικού πόθου. Η Κωνσταντινούπολη έγινε θρύλος. Ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς, σύμβολο της συνέχειας του Ελληνισμού. Η μνήμη της Πόλης έθρεψε τον αγώνα για Ελευθερία και Επανένωση για μια Ελλάδα που θυμάται, αγωνίζεται και δεν λησμονεί.
Η 29η Μαΐου είναι ημέρα μνήμης, πένθους αλλά και περηφάνιας. Γιατί η Πόλη μπορεί να έπεσε.
Μα η ψυχή του Γένους δεν παραδόθηκε ποτέ.
