Μεσαιωνικό οχυρό, πολυγωνικής κάτοψης, κτισμένο στο ακρωτήριο Λήκυθος της Τορώνης. Διατηρούνται μεγάλα τμήματα της οχύρωσης, και τα ερείπια ναού, στο υπόγειο του οποίου υπήρχε δίδυμη δεξαμενή.
Έτσι περιγράφεται ο αρχαιολογικός χώρος Τορώνης και το Κάστρο που δεσπόζει στο ακρωτήρι, στο ΝΔ. άκρο της χερσονήσου Σιθωνίας. Το ακρωτήριο υψώνεται σχεδόν 13 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και το λιμάνι της Τορώνης βρίσκεται στα ανατολικά της Ληκύθου.
Η αρχαία Τορώνη αποικίστηκε από τους Χαλκιδείς στα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ., ενώ το 480 π.Χ. συνέδραμε αναγκαστικά τον Ξέρξη στην εκστρατεία του εναντίον της Ν. Ελλάδας. Μετά τα Μηδικά προσχώρησε στην Α΄ Αθηναϊκή Συμμαχία. Αποστάτησε το 424 π.Χ και προσχώρησε στο Βρασίδα, τον Σπαρτιάτη στρατηγό, αλλά σε όλη την διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου απετέλεσε το μήλο της έριδος μεταξύ Αθηναίων και Λακεδαιμόνιων, όπως συχνά αναφέρει ο Θουκυδίδης.
Ο Φίλιππος ο Β΄ της Μακεδονίας κυρίευσε την αρχαία Τορώνη το 348π.Χ. την ο. Το 168π.Χ, μετά την μάχη της Πύδνας και την κατάλυση του Μακεδονικού βασιλείου, την κατέλαβαν οι Ρωμαίοι. Η αρχαία πόλη ήτανε μια από τις μεγαλύτερες και πλουσιότερες πόλεις της Χαλκιδικής.
Κατά την πρώτη Βυζαντινή περίοδο η πόλη συρρικνώθηκε. Το 14ο μ.Χ αιώνα ο γενικός χώρος της, αποτελούσε ήδη εξάρτημα μονών του Αγίου Όρους.
Κατά την κλασική περίοδο, η πόλη είχε δύο ακροπόλεις μια στα νότια, στο υψηλότερο σχεδόν τμήμα της και μια άλλη στη Λήκυθο, στην μικρή οχυρωμένη χερσόνησο κοντά στο λιμάνι της. Η Λήκυθος οχυρώθηκε και στα ρωμαϊκά και στα βυζαντινά χρόνια.
Οι οχυρώσεις της πόλης – πύργοι ως κάποιο ύψος και τείχη – σώζονται σε καλή κατάσταση ως τα τέλη του περασμένου αιώνα, οπότε το υλικό τους χρησιμοποιήθηκε ως κυβόλιθοι για να επιστρωθούν οι δρόμοι της Κωνσταντινούπολης και της Θεσσαλονίκης.
Σήμερα είναι ορατά ορισμένα ίχνη από τις θεμελιώσεις τους. Από ψηλά διακρίνεται η αίγλη και η ιστορία που πέρασε πάνω από τη γη της αρχαίας Τορώνης, αλλά την ίδια στιγμή κυριαρχεί η έντονη μελαγχολία της σημερινής ερήμωσης. Το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας που ενώνεται με τον ουρανό στο βάθος του ορίζοντα, αποσπούν το μυαλό και σε αποζημιώνουν, παράλληλα με μια βουτιά στα νερά της Σιθωνίας. Δέος και θαυμασμό προκαλούν οι φωτογραφίες και τα βίντεο για ένα μέρος, που μαζί με άλλα τόσα, κάνουν τη Χαλκιδική ξεχωριστή και ιδιαίτερη.
