Αύριο Παρασκευή 22 Δεκεμβρίου πανηγυρίζει η Μονή της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας.
Η Μονή της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας βρίσκεται στους νότιους πρόποδες του όρους Ομβριανού, κλάδου του Χορτιάτη, πλησίον της κωμόπολης των Βασιλικών.
Το φετινό πρόγραμμα της Μονής
Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας
Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας κτισμένη στη νότια πλαγιά του «Μεγάλου Βουνού» στα αριστερά του δρόμου που οδηγεί από την Θεσσαλονίκη προς τον Πολύγυρο – Αρναία – Άγιον Όρος, ανάγει την ίδρυση της στα τέλη του 9ου αιώνα και την εποχή της δυναστείας των Μακεδόνων. Ο Ιεροδιάκονος Μελχισεδέκ Μακρής (1909) δέχεται ότι το Μοναστήρι το Ίδρυσε ή Θεοφανώ πρώτη γυναίκα του Λέοντα Στ του Σοφού η οποία και το προίκισε με πολλές δωρεές και κτήματα, μεγαλύτερη δε ευεργεσία ήταν η Τίμια Κάρα της Αγίας Αναστασίας και μέρος από το δεξί πόδι της Αγίας όπως και Σταυρός με μέρος από το Τίμιο Ξύλο επίσης το σκήπτρο του Αυτοκράτορα Λέοντα Στ του Σοφού το οποίο μαζί με χρυσόβουλα και αλλά τιμαλφή καταστράφηκαν κατά το ολοκαύτωμα της Ιεράς Μονής τον Ιούνιο του 1821.
Μετά το ολοκαύτωμα του 1821 όπου εσφαγιάστηκαν ο Ηγούμενος Μακάριος οι Πατέρες και τα γυναικόπαιδα, η δε Μονή κατεστράφη παντελώς, οι πατέρες που ήρθαν από τα Μετόχια να αναστήσουν την Ιερά Μονή εφιλοτέχνησαν μεγάλη εικόνα της Αγίας Θεοφανούς την οποία ετοποθέτησασν εις το τέμπλον του Καθολικού παραπλεύρος αυτής της Αγίας Αναστασίας. Εις την εικόνα η Αγία κρατεί στο δεξί της χέρι το Μοναστήρι και στο αριστερό το Βασιλικό σκήπτρο αναφέρεται εις το άνω μέρος της εικόνας ως κτίτωρ της Ιεράς Μονής. Η Βασίλισσα Θεοφανώ ετιμήθη υπό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας και ανακηρύχθηκε Αγία τιμάται δε η μνήμη της την ημέρα της οσιακής κοιμήσεως της (16 Δεκεμβρίου).
Το 1522 ο ιερομόναχος Θεώνας προερχόμενος από το Άγιον Όρος μαζί με τη συνοδεία του εγκαταστάθηκαν, εις το σεσαθρωμένον και ερειπωμένον μονύδριον όπως το περιγράφει ο βιογράφος του Αγίου Θεωνά Όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, ‘’και ευρόντες το Μοναστήριον τούτο της Αγίας Αναστασίας, όπου ήτον τότε Μονύδριον, μικρότατον, παλαιότατον και σεσαθρωμένων, ανήγειραν εκ βάθρων, και λίαν ικανά κελλία δια τους αδελφούς και χάριτι Χριστού εσυνάχθησαν έως εκατόν πεντήκοντα αδελφοί και απερνούσαν κοινοβιακήν ζωήν. Επάνω δε είς τάς οικοδομάς αυτάς και επάνω είς όλους τους αδελφούς, ήτον ηγούμενος και προεστώς ο Άγιος Θεωνάς’’.
Το 1535 ο ιερομόναχος Θεώνας εκλέγεται Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Εκοιμήθη εν Κυρίω το 1541 και ετάφη εις την Ιερά Μονή. Μετά την εκταφήν το μυροβόλον λείψανον και τα θαύματα τον κατέστησαν Άγιο της Εκκλησίας με πράξη της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας.
Στην Ιερά Μονή Αγίας Αναστασίας Φαρμακολύτριας στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης φυλάσσονται Ιερά Λείψανα των Αγίων Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτόκλητου, το σκήνωμα του Οσίου Θεωνά Α’, Αρχιεπίσκοπου Θεσσαλονίκης, οι κάρες τριών Οσιομαρτύρων: Ιακώβου του Γέροντα, Ιακώβου του Διακόνου και Διονυσίου του Μοναχού, λείψανο της Οσίας Ματρώνας της Ρωσίδας και Αόμματης ενσωματωμένο σε εικόνα και τεμάχιο Τιμίου Ξύλου, δώρο της Αγίας βασίλισσας Θεοφανούς.
Κλοπή των Ιερών Λειψάνων
Στις 23 Απριλίου 2012 κλάπηκαν τα τίμια λείψανα της ιεράς μονής, βυθίζοντας το μοναστήρι σε βαθύ πένθος. Ο ηγούμενος ειδοποιεί σε όσους τα κατέχουν, πως «μέσω της κλοπής δεν μπορούν να λάβουν την ευλογία της Αγίας Αναστασίας,» και τους παρακαλεί να τα επιστρέψουν, προς ευλογία όλων των πιστών.
Συγκεκριμένα από τη μόνη κλάπηκαν η Τιμία Κάρα της Αγίας Αναστασίας και μία Λειψανοθήκη που περιείχε το δεξί πόδι της. Επίσης εκλάπησαν δύο λειψανοθήκες που περιείχαν Ιερά Λείψανα της Αγίας Αναστασίας, του Αγίου Μοδέστου και τής Αγίας Παρασκευής.
Η Ιερά Μονή λειτουργεί καθημερινά από το πρωί έως τη δύση του ηλίου και ηγούμενος της είναι ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μιλήτου κ. Απόστολος.
Ο βίος της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ρώμη στα τέλη του 3ου μ.Χ αιώνα. Ήταν κόρη αρχοντικής οικογένειας. Πατέρας της ήταν ο Πραιτέξτατος, ισχυρός προύχοντας την Ρωμαϊκή εποχή και ειδωλολάτρης. Η μητέρα της Φλαβία ήταν χριστιανή.
Η Αναστασία βαφτίστηκε χριστιανή και ανατράφηκε από την μητέρα της. Την οδήγησε μάλιστα στον χριστιανό διδάσκαλο Χρυσόγονο, που μετά το θάνατο της μητέρας της ανέλαβε πλήρως τη διδασκαλία της. Όταν η Αναστασία έφτασε σε ώριμη ηλικία, ο πατέρας της την πίεζε να παντρευτεί τον Ρωμαίο εθνικό Πόπλιο, το οποίο και έγινε παρά τη θέλησή της. Η Αναστασία απέφυγε τον Πόπλιο σαρκικά, προφασιζόμενη ότι ήταν ασθενής, νόσο αεί προφασιζόμενη όπως αναγράφει το συναξάριό της, ενώ αυτός της κατέτρωγε την περιουσία σε ειδωλολατρικές και άσωτες εκδηλώσεις. Η Αναστασία υπέφερε πολύ, διότι δεν μπορούσε να εκπληρώσει ελεύθερα τις χριστιανικές της υποχρεώσεις.
Ο αιφνίδιος θάνατος του συζύγου της, ελευθέρωσε όλες τις δυνατότητες της Αναστασίας. Έτσι διέθετε όλα της τα πλούτη, το χρόνο, τη δράση και την αγάπη της στο να επισκέπτεται στις φυλακές τους φυλακισμένους Χριστιανούς, να τους ενισχύει και να τους ενθαρρύνει, ώστε να μην δειλιάσουν μπροστά στο μαρτύριο. Έγινε αλείπτρια, δηλαδή προπονήτρια, πολλών μαρτύρων που οφείλουν το ένδοξο μαρτυρικό τους τέλος στην ενθάρρυνση και τη στήριξη της Αναστασίας.
Στο έργο της αυτό δεν περιορίστηκε μόνο στη Ρώμη αλλά άπλωσε τη δράση της μέχρι την Ανατολή, έως την Νικομήδεια της Μικράς Ασίας, αφού διέτρεξε το Ιλλυρικό και τη Μακεδονία, όπου έδρασε κυρίως στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Η δράση στη Θεσσαλονίκη
Οι αγίες Αγάπη, Χιονία και Ειρήνη από τη Θεσσαλονίκη, μαθήτριες της αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας που μαρτύρησαν στην περιοχή της Ξηροκρήνης. Μικρογραφία απο το Μηνολόγιο του Βασιλείου B’.
Ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη, αποτέλεσε τη διδάσκαλο στον Χριστιανισμό για τις τρεις αδελφές Αγάπη, Χιονία και Ειρήνη, που μαρτύρησαν επί Διοκλητιανού στη Θεσσαλονίκη. Πριν το μαρτύριο τους, οι τρεις μαθήτριές της, γνώρισαν την φροντίδα και την αγάπη της, για το λόγο αυτό οι ρωμαϊκές αρχές της πόλης φυλάκισαν και βασάνισαν την Αναστασία σε φυλακή της Θεσσαλονίκης. Είναι μάλιστα πιθανό ότι το όρος στο οποίο τοξεύθηκε από στρατιώτη η τρίτη από τις αδελφές, η αγία Ειρήνη, είναι το όρος όπου σήμερα βρίσκεται η Μονή της Αγίας Αναστασίας στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης. Η Αναστασία φρόντισε για τον ενταφιασμό των τιμίων σωμάτων των τριών αδελφών παρθενομαρτύρων. Η μνήμη των εν Θεσσαλονίκη μαθητριών της Αγίας Αναστασίας, τριών αδελφών Αγάπης, Χιονίας και Ειρήνης τιμάται στις 16 Απριλίου. Μάλιστα δύο παλαιοχριστιανικές βασιλικές που βρέθηκαν στη συνοικία Ξηροκρήνη της Θεσσαλονίκης θεωρείται πως συνδέονται με το μαρτύριο των τριών γυναικών (Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ξηροκρήνης και Παλαιοχριστιανική Βασιλική οδού Αγίου Δημητρίου και Λαγκαδά).
Το μαρτύριο
Το μαρτύριο της Αγίας Αναστασίας.
Η άκαμπτη και ανυποχώρητη Αναστασία τελικά δέθηκε σε πασσάλους και δεμένη ως ήταν παραδόθηκε στη φωτιά στις 22 Δεκεμβρίου του 303 ή 304 μ.Χ. στη Θεσσαλονίκη (ή κατά άλλους στο Σίρμιο) ενώ άλλες πηγές τοποθετούν το μαρτύριό της στη Ρώμη.
Το τίμιο σώμα της Αναστασίας, το παρέλαβε σύμφωνα με τα συναξάρια, μια ευσεβής αρχόντισσα χρησιμοποιώντας τη γνωριμία με τον τοπικό Έπαρχο και το ενταφίασε στον κήπο της οικίας της. Αργότερα έκτισε εκεί χριστιανικό ναό.
Άλλες πηγές αναγράφουν ότι ο σύζυγος της Αναστασίας, Πόπλιος, την φυλάκισε γιατί δεν κατάφερε να τη μεταστρέψει στην ειδωλολατρία. Τον δε διδάσκαλό της Χρυσόγονο τον έκλεισε ο Διοκλητιανός σε φυλακή και τον βασάνιζε, διότι δίδασκε με παρρησία και πολλή επιτυχία τον Χριστιανισμό. Σώζεται αλληλογραφία μεταξύ της Αγίας Αναστασίας, τον καιρό που την είχε φυλακίσει ο άνδρας της, για να εμποδίσει την φιλάνθρωπη δράση της, και του Χρυσογόνου, όταν ήταν και αυτός στην φυλακή. Τον Χρυσόγονο ακολούθησε η Αναστασία στη μαρτυρική του πορεία από τη Ρώμη στη Νικομήδεια, αφού εν τω μεταξύ αποφυλακίσθηκε μετά τον θάνατο του συζύγου της (ο Πόπλιος πήγε πρέσβης στην Περσία όπου τον βρήκε αιφνίδιος θάνατος).
Η μνήμη της τιμάται στις 22 Δεκεμβρίου.
