Για ακόμη μια χρονιά θα πραγματοποιηθεί ανήμερα των Θεοφανείων το έθιμο-δρώμενο των Φωταρών στο Παλαιόκαστρο. Κάτοικοι και επισκέπτες θα διασκεδάσουν στο προαύλιο χώρο του πρώην δημοτικού σχολείου του χωριού με ζωντανή ορχήστρα μεζέδες και κρασί.
Πρόκειται για ένα παλιό έθιμο που χάνεται στα βάθη του χρόνου και πραγματοποιείται εδώ και χρόνια την παραμονή αλλά και ανήμερα των Θεοφανείων. Την ονομασία του την οφείλει στην ημέρα που πραγματοποιείται, την ημέρα των Φώτων.
Την παραμονή των Φώτων, το απόγευμα μια ομάδα καλανδιστών εκλέγει το «βασιλιά» της
και όλοι μαζί πηγαίνουν στην εκκλησία του χωριού. Εκεί ο «βασιλιάς» κάνει τρεις μετάνοιες μπροστά στην εικόνα του Αγίου Αθανασίου, αποζητώντας την ευχή του. Αφού χτυπήσουν την καμπάνα, ορκίζεται ο «Βασιλιάς». Είναι αυτός που θα φορέσει την παραδοσιακή κάπα των βοσκών και τα κουδούνια και θα σύρει το χορό την άλλη μέρα.
Στη συνέχεια όλοι οι Φωταροί γυρίζουν τα σπίτια του χωριού προσφέροντας απλόχερα την ευθυμία και τη χαρά σε όλους τους συγχωριανούς και λέγοντας τα κάλαντα των Φώτων. Αυτά έχουν τις ιδιαιτερότητές τους, αφού υπάρχει τραγούδι για κάθε μέλος της οικογένειας.
Υπάρχει τραγούδι για τον «Άρχοντα και την Αρχόντισσα» δηλαδή τον νοικοκύρη του σπιτιού και τη σύζυγό του, για το «Λεβέντη» δηλαδή για το ελεύθερο αγόρι του σπιτιού, για την «Κόρη» την ελεύθερη κοπέλα, για το «Αστρούδι» δηλαδή το μικρό παιδί της οικογένειας, για την «Πόζα» δηλαδή τη χήρα γυναίκα και τέλος όλα τα κάλαντα τελειώνουν με τα «Σπίτια» το τραγούδι του σπιτιού.
Το σπίτι του παπά οι Φωταροί το αφήνουν για την ημέρα των Φώτων. Όταν σχολάσει η εκκλησία και έχει γίνει ο Αγιασμός των νερών, πηγαίνουν και στον παπά του χωριού για τον οποίο υπάρχει ιδιαίτερο τραγούδι.
Μάλιστα σε κάθε σπίτι η νοικοκυρά έχει ετοιμάσει τα απαραίτητα κεράσματα για τους Φωταρούς. Υπάρχει παντού ένα ποτήρι τσίπουρο καθώς και μεζέδες.
Των Φώτων η ίδια ομάδα, ο «βασιλιάς» και οι «Φωταράδες», η φρουρά του βασιλιά, κρατώντας μεγάλα ξύλινα σπαθιά, χορεύουν στην πλατεία του χωριού έναν κυκλικό χορό. Στο κέντρο είναι καρφωμένο ένα ξύλο, όπου είναι δεμένο ένα λουκάνικο. Το λουκάνικο φυλάει ένας φουστανελάς, κρατώντας ένα μεγάλο δεκανίκι. Ο κόσμος γύρω προσπαθεί να σπάσει το χορό, για να πάρει το λουκάνικο, αλλά απωθείται από τα ξύλινα σπαθιά της Ομάδας.
Κάποιος επιτήδειος όμως θα σπάσει πρώτος τον κλοιό και θα κλέψει το λουκάνικο, οπότε η φρουρά ντροπιασμένη θα καταθέσει τα σπαθιά και ο κόσμος χαρούμενος για την ταπείνωση του σκληρού «βασιλιά» θα πιάσει τον χορό!
